Nog een multicultureel werkje van een voor mij tot nu toe onbekende schrijver. Landjepik van Derk Visser gaat over de Kosovaarse Ana die zwanger is van de Turkse Evren. Samen vluchten ze in een gestolen BMW de stad uit. Ik zeg met nadruk ‘werkje’ omdat het typisch zo’n boekje is: omvang van het boekenweekgeschenk. Een ideetje dat leuk is uitgewerkt maar de indruk heeft van een vingeroefening voor het echte werk.
Visser is een talent en dat uit zich vooral in zijn schrijfstijl en zijn dialogen. Een voorbeeldje van zijn dialoog waarbij Visser bijna achteloos de onzekerheid van Ana weergeeft en haar schild eventjes laat verdwijnen.
‘We moeten eerst een plan maken.’ Hij haalt kort zijn neus op.
‘Stink ik?’
‘Hoezo?’
‘Vind je dat ik stink?’
‘Nee”.’
‘Je haalde je neus op.’
‘Ik heb de hele dag door de regen gelopen’, zegt hij zacht. ‘Mijn neus loopt. Ik ruik bijna niks’.
‘Bijna niks. Maar mij ruik je wel’.
‘Je stinkt niet. En als je wel zou stinken, dan maakt het ook niks uit. Iedereen stinkt wel eens’. Hij veegt met de rug van zijn hand langs zijn neus
‘Zie je wel dat je vindt dat ik stink.’ Hij zucht. Ik word moe van mezelf. Mijn lijf voelt zwaar.
‘Ik zeg soms domme dingen’
‘Soms?’
‘Vaak.’
‘Je moet eerst nadenken voor je iets zegt’.
‘Dat doe ik ook, maar als ik nadenk, denk ik ook aan domme dingen en die zeg ik dan weer. Ik wil het niet en toch doe ik het. Het komt gewoon in mijn hoofd op, het zijn gedachten die ik niet wil hebben, maar die er wel zitten. Ik snap niet hoe ze erin terecht zijn gekomen.’ Ik geef met mijn vuist een stomp tegen mijn slaap.
‘Het spijt me dat ik domme dingen zeg.’
Ana en Evren liggen met zichzelf en met elkaar overhoop en daar is reden voor: geen ouders meer (Ana), verbroken contact met ouders (Evren), geen dak boven je hoofd hebt en nog zwanger bent ook. Visser beschrijft het levensgrote schild dat Ana heeft opgebouwd om alle problemen de baas te kunnen op een lichtvoetige maar ook veelzeggende manier. Met een grote mond en veel sarcasme kom je een heel eind maar niet overal, wil Visser maar zeggen. Ana worstelt en komt niet boven.
Opvallend zijn de min of meer politieke elementen in het boek. De manier waarop Ana praat over de rol van Nederland in de Balkan oorlog en de multiculturele spraakverwarring. Bijvoorbeeld waar Ana tegen de Turkse Evren roept: ‘Ga terug naar je Rifgebergte’ en Evren twee bladzijden later plompverloren nog even opmerkt: ‘Het Rifgebergte. Dat ligt in Marokko. Ik kom uit Turkije.’ Geestige speldenprikjes en observaties waarmee Visser tussen de regels door actueel commentaar geeft. ‘Ik blijf wel naast hem lopen en ga niet zoals de meeste Turkse vrouwen drie meter achter hem aan hobbelen.’
Visser zet heel vaardig twee karakters neer van jongeren die buiten de boot vallen en in al hun naiviteit proberen nog iets van hun leven te maken. Dat is het bezwaar niet; het probleem van dit boek is de verhaalopbouw en de omvang. Landjepik heeft simpelweg te weinig om het lijf om echt indruk te maken. Het is humoristich en Visser hanteert een prettig soort taal en er worden interessante thema’s en gevoelens aangestipt maar het is het net niet, het beklijft niet.
Landjepik
Derk Visser
