Querido
Robin Hood stal van de rijken om de armen te bevoordelen. Dirk Weber laat de hoofdpersoon in zijn vierde jeugdroman De goochelaar, de geit en ik worstelen met dilemma’s rond diefstal en eerlijkheid. Camiel is de zoon van een illustionist die als circusartiest optreedt en in zijn show iemand een biljet uit een dikke portefeuille ontvreemdt om een buikspreker te helpen met zijn kapotte pop. Camiel vertelt het verhaal vol trots op het schoolplein maar andere kinderen beschuldigen zijn vader van diefstal. Camiel bedenkt later pas dat hij Robin Hood als voorbeeld had moeten gebruiken: ‘Je hebt diefstal en je hebt rechtvaardige diefstal’.
Niet veel later heeft zijn vader zich echt in de nesten gewerkt en is opgesloten in het Huis van de Bewaring in de stad. Camiel woont met zijn broertje bij hun strenge oma en opa, die schoenmaker is. Opa wil dat Camiel het ambacht (het boek speelt zich af in 1927) leert terwijl de jongen verder wil met school en in de voetsporen van zijn vader wil treden. Maar ja, die vader (over een moeder wordt in het hele boek niet gerept) zit dus in het gevang en Camiel onderneemt in al zijn boosheid pogingen om hem te helpen. Hij heeft zijn vader nodig, al is het maar om een handtekening voor zijn nieuwe school. Voor hij het weet is hij smokkelaars aan het helpen om geld te verdienen voor een advocaat voor zijn vader.
De goochelaar, de geit en ik is een eenvoudige en ontwapenende vertelling met een bijna laconieke insteek, terwijl het toch om wezenlijke thema’s gaat. Camiel wil niet op zijn vader lijken maar gaat min of ook meer het foute pad op. Voor het goede doel weliswaar maar stelen blijft stelen, en smokkelen blijft smokkelen.
Weber verrast met zijn keuze voor het begin van de vorige eeuw omdat zijn eerdere boeken zich in de huidige tijd afspeelden. De historische setting speelt nauwelijks een rol van betekenis en is alleen een toevoeging waar het gaat om de sfeer. Het verhaal was krachtiger geweest als het naar deze eeuw was verplaatst, en het gewoon over een zolder ging in plaats van over een vliering. Er valt wel meer aan te merken: Weber legt soms teveel uit waar het verhaal voor zich zou moeten spreken. Als Camiel zich verbaast over de opstelling van de dokter laat hij hem nog onnodig denken: ‘Ik begrijp hem niet. Eenentwintig gulden voor een paar waardeloze pillen, en hij noemt Robin Hood een dief?’ En hoe kan het dat de huishoudster van de dokter afwisselend Magda en Martha heet, een onvergeeflijke slordigheid.
Maar de prettige schrijfstijl en vooral de treffende karaktebeschrijvingen tillen dit boek boven vele andere uit. Weber weet als geen ander de gedachtenwereld van gevoelige jongens te verwoorden, bewees hij ook al in zijn andere werk. De klik die Camiel met de geit heeft, de vanzelfsprekende zorgzaamheid voor zijn broertje en zijn wisselden boosheid, bezorgdheid en genegenheid richting zijn vader is logisch en invoelbaar. Hij komt tot mooie inzichten die simpel lijken maar van groot belang zijn. Als de pont niet vaart waarmee hij zijn vader wil bezoeken, bedenkt hij: ‘Ik kan ook morgen gaan, of overmorgen, of helemaal niet’. Camiel ontdekt dat hij zelf keuzes kan maken, en niet de wegen en grillen van volwassenen hoeft te volgen, en dat hij uiteindelijk zelf verantwoordelijk is voor zijn daden.
Dirk Weber is een begenadigd verhalenverteller maar met zijn eerste twee boeken (Kies mij en Duivendrop) heeft hij de lat hoog gelegd. De goochelaar, de geit en ik gaat daar niet over heen maar is wel een revanche op het minder geslaagde Hij of ik over klonen. Misschien wilde hij juist vanwege die laastste misser de moderniteit even vermijden, hopelijk keert hij er met zijn volgende boek weer terug.
De goochelaar, de geit en ik
Dirk Weber
Querido
