Querido
Daan Remmerts de Vries
Kunst kan bevrijdend werken. Dat is de boodschap van schrijver K. Schippers in het waardevolle boekje De bevrijding van het Stedelijk dat hij samen met Daan Remmerts de Vries maakte ter gelegenheid van de tentoonstellingen die het museum ter gelegenheid van 60 jaar bevrijding organiseert. ‘Misschien heb jij in het Stedelijk ook dat gevoel van bevrijding. Hier mag alles.’
Schippers ging als achtjarige meteen na de Tweede Wereldoorlog met zijn moeder naar het Stedelijk en keerde daarna vaak in zijn eentje terug. Hij deelt die herinneringen met kinderen die het museum nu kennen als ‘bakdkuip’. Vroeger moest je achterom vertelt hij. ‘Loop met me mee, naar de andere kant van het Stedelijk. Daar was de ingang in mei 1945.’ Zijn eerste levensjaren staan in het teken van oorlog: afweergeschut, prikkeldraad, bunkers, hij weet niet beter. Dan vertelt zijn moeder dat ze zijn bevrijd , zijn broer zoekt granaatscherven en hij gaat met zijn moeder naar het Stedelijk. Daar begint de bevrijding pas echt. De jonge K. Schippers is onder de indruk van Breitner en Cézanne en Chagall. Hij krijgt kippenvel van het schilderij met het rode vlak van Theo van Doesburg. Schippers beschrijft over zijn ontmoeting met een ‘man met een witte kuif’ (Willem Sandberg, destijds de directeur van het Stedelijk). ‘Hij gaat naast me staan. We kijken alle twee naar de kleuren. Meer niet’.
Kunst was in de oorlogsjaren grotendeels taboe maar in 1945 gaat er een wereld open, met Laurel en Hardy en jazzmuziek en met De Stijl. Schippers beschrijft in korte, soms wat mysterieuze zinnen, hoe dat voor hem voelde als een bevrijding. En moedigt kinderen aan om datzelfde gevoel te ervaren, dat alles mag. In het museum gaat de zon op. Illustrator Daan Remmerts de Vries gaat op zijn eigen manier heerlijk los op de herinneringen van Schippers en de kunstwerken uit het Stedelijk. Wat komen zijn prenten letterlijk goed uit de verf. Het schilderijtje van de vader die in de hongerwinter een paar aardappelen gaat halen, is adembenemend. Remmerts de Vries varieert in het afbeelden van de kunstwerken, soms laat hij ze letterlijk en herkenbaar zien maar hij gebruikt ze ook als inspiratiebron. Dat levert speelse zoekplaatjes op. Ook in dit prentenboek mag alles.
De bevrijding van het Stedelijk is een prachtig poëtisch boekje over kunst en vrijheid. In de snel groeiende reeks van prentenboeken bij tentoonstellingen is dit een uitschieter, mede door de gelaagdheid en de diepere betekenis. Schippers laat subtiel zien hoe belangrijk kunst kan zijn.
Achtergronden over het Stedelijk Museum van Amsterdam in de Tweede Wereldoorlog en de tentoonstellingen en activiteiten vind je hier.
De bevrijding van het stedelijk
K. Schippers
Daan Remmerts de Vries
Querido
