close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
8+

Cruijffiaanse logica van Joke van Leeuwen

Joke van Leeuwen Toen ik Kinderboek
Querido
Waardering: 7.5

Deef woont bij zijn moeder en doet vaak leuke dingen met zijn vader die ergens anders woont. Toen ik van Joke van Leeuwen begint overrompelend sterk met  het maken van een mislukte tekening van die vader. In zijn hoofd zie hij er heel mooi maar op de tekening is het niks. Het mannetje komt in opstand want hij wil niet mislukt zijn en geeft Deef er de schuld van. ‘Toen begon het mannetje dat niet op mijn vader leek te huilen.’ Een ijzersterk beeld over de naweeën van een echtscheiding en de bijbehorende schuldgevoelens.

Dat is meteen het hoogtepunt van Toen ik, een boek zoals Joke van Leeuwen ze graag maakt, met teksten en tekeningen die een dialoog met elkaar aangaan. Speels, vervreemdend en met een wonderlijke logica die soms aan Johan Cruijff doet denken. Deef overpeinst de dingen en komt uit op gedachtekronkels en uitspraken die aan de wijlen voetbalfilosoof doen denken .  “Je weet nu eenmaal niet hoe dingen waren gegaan als ze anders waren gegaan dan ze gingen”. 

Ieder hoofdstukje begint met Toen ik…. en leidt een nieuwe overpeinzing in. De lezer zit het hele boek in het hoofd van Deef. Van Leeuwen heeft een fascinatie voor taal en woorden en gaat door op de lijn die ze hanteerde in soortgelijke boeken  (bv. Mooi boek  en Ergens). Deef zoekt woorden voor situaties en gedachten waar geen woorden voor zijn. Zoals voor:  ‘als je op een dag dacht dat je die dag graag had willen overslaan, omdat die niet goed gelukt was, maar je kon hem niet overslaan, want dan klopten de nummers van de dagen niet meer. Of is er woord voor als je ’s morgens naar de keuken en zag dat alle lekker hapjes waren opgegeten terwijl jij lag te slapen? Er zijn geen woorden voor en dat accepteert Deef want wat heb je aan nieuwe woorden als niemand anders ze kent. ‘Dan kon ik net zo goed zeggen: Ik zoek een dinges voor een hoe-heet-het als je je je-weet-wel-voelt. Dus’. 

Joke van Leeuwen blijft origineel en meandert in dit ongrijpbare boek van het ene kindervraagstuk naar het andere. Het raakt echt als het over wezenlijke dingen gaat, zoals de scheiding. Bij andere onderwerpen is de kinderlogica soms wel erg simpel en bijna nietszeggend. ‘Op een dag zei iemand dat ik iets moest worden. Ik vond dat ik al wat was’. Het is alweer even geleden dat Joke van Leeuwen een ‘echt’ kinderboek met een verhaal schreef. Haar romans zijn tegenwoordig voor volwassenen. Vanuit dat perspectief is Toen ik onbevredigend en groeit het verlangen naar een nieuwe Iep! of Deesje. Daar kan deze Deef bij lange na niet tegenop.

Tags : illustratiesjeugdboekKinderboektaal