DJP4: PAAZ van Myrthe van der Meer

Myrthe van der Meer PAAZ Genre: Jeugdboek
Uitgever: The House of Books

Myrthe van der Meer heeft van haar vijf maanden durende verblijf op de PAAZ literatuur gemaakt onder de noemer ‘psychiatrische roman’. Een alom goed ontvangen boek dat door Wim Brands van de VPRO zelfs ‘Voskuil-achtig’ werd genoemd. Zo’n uitspraak staat tegenwoordig meteen op de cover, in dit geval op een lelijk oranje stickertje dat dissoneert op de prachtige blauwe omslag. De link met Voskuil vind ik teveel eer, of het zou voor ieder boek gelden waarin mensen worden beschreven die hele dagen op elkaars lip zitten. Maar PAAZ is wel een bijzonder boek en vooral meer dan het zoveelste ervaringsverhaal.

Myrthe wordt opgenomen op de psychiatrische afdeling van een ziekenhuis nadat ze vastloopt in haar werk en haar hoofd. Ze leidt een ogenschijnlijk normaal leven: ze heeft een leuke relatie en een goede baan. Toch kan ze het allemaal niet bolwerken. Het blijft het hele boek door onduidelijk, ook voor haarzelf, wat er precies aan de hand is. Het lijkt vooral te maken hebben met het (on)vermogen om contacten aan te gaan. Er wordt volop geëxperimenteerd met medicijnen, met alle bijwerkingen vandien, en ze ondergaat het ene onderzoek na het andere. Haar onduidelijke diagnose is de rode draad door het boek waarin ze verder vooral de andere patiënten en de therapeuten en verpleegkundigen beschrijft. PAAZ is een observerend boek en in die zin ook wat afstandelijk. Het is vooral opmerkelijk goed geschreven.

Het komen en gaan van nieuwe patiënten en de gesprekken en therapieën die vaak zinloos lijken, spreken tot de verbeelding. Net als de momenten van doorbraak en van hoop en wanhoop. Toch stoorde iets me waar ik niet helemaal de vinger op kan leggen: ik denk de afstand die de schrijfster voor mijn gevoel tot de anderen neemt. Waardoor het toch een verzameling gekkies lijkt waar zij toevallig tussen verzeild is graakt. Terwijl het op de PAAZ grotendeels om hele gewone mensen gaat, die een (meestal tijdelijke) onneembare hobbel in hun leven tegenkwamen. Ze hebben hulp nodig om dat obstakel voorbij te komen.

Myrthe van der Meer is een pseudoniem maar gelukkig gaat de schrijfster niet anoniem door het leven. Ze was te zien bij Boeken van Wim Brands en daar vertelde ze dat de uiteindelijk diagnose die van manische depressiviteit en Asperger is. Dat werpt dan wel weer een heel ander licht op de zoektocht die ze in haar boek doormaakt. Natuurlijk is dit een jongerenboek want de hoofdpersoon is een jongere. Maar het is veel meer een literair ervaringsverhaal, dat voor iedereen van alle leeftijden boeiend kan zijn.

Dit is de vierde in de besprekingen van de 5 Nederlandse genomineerde boeken voor de Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs 2013. De bekendmaking van de winnaar is op 16 april 2013. Als je tussen de 15 en 30 bent, kun je tot 15 april stemmen op je favoriete boek op deze website.