‘Fietsen door een leeg huis’ van Robert van Dijk, illustraties: Khattar Shaheen, Leopold, 10+
‘Mijn vader zou het nooit goedvinden dat ik afspreek met een … met jou’, zegt Teus tegen Rayan. De reactie van Rayan is even eerlijk als pijnlijk. ‘Maar hij kent mij helemaal niet.’ Teus: ‘Nee, maar…’ Rayan: ‘Laat maar, ik snap het.’
De vader van Teus is bang voor slechte invloeden als zijn zoon zou omgaan met iemand uit een aszielzoekerscentrum. Teus verzwijgt daarom voor zijn ouders dat hij vriendschap heeft gesloten met een Afghaanse jongen. Ze onmoeten elkaar bij het flatappartement waar Teus tot voor kort woonde. Het gezin is pas verhuisd en Teus loopt met zijn ziel onder de arm. Zijn voormalige beste vriend papt plotseling aan met de pestkop uit de buurt. Rayan zegt trouwens ‘niet aan beste vrienden te doen’ want ‘alle vrienden zijn goed’.
Fietsen door een leeg huis is het tweede kinderboek van Robert van Dijk, die in 2021 debuteerde met Vrijdag kom ik weer thuis waarvoor hij een Vlag en wimpel van de Griffeljury kreeg. Hij heeft blijkbaar het patent op een tikje rare, cryptische boektitels, die niet echt veel zeggen over het verhaal. Net als in zijn debuut, laat Van Dijk zien hoe kinderen en volwassenen zich verhouden tot de multiculturele samenleving van deze tijd. In dit geval zowel vanuit het perspectief van Teus, die vooral een vriend zoekt, zijn vader, die door zijn eigen dochter voor racist wordt uitgemaakt én de Afghaanse Rayan, met zijn gortdroge en rake observaties. Als Teus een vraag stelt over de vele knuffels op het bed van het zusje van Rayan zegt hij dat die van van een inzameling komen. ‘Knakworsten en knuffeldieren, dat is wat asielzoekers volgens Nederlanders nodig hebben.’
Van Dijk bezit het talent om spannende dialogen te schrijven waarin hij de woorden in een trefzeker ritme het werk laat doen. Heel secuur en door het nodige weg te laten, blijft er voor de lezer veel over om in te vullen. De racistische uitingen van zijn vader liggen er wat dik bovenop, maar hebben wel een duidelijke functie in het verhaal. De vriendschap tussen Ryan en Teus komt op een ongelukkige manier onder druk te staan en dat is extra pijnlijk omdat de Afghaanse jongen ernstig ziek is. ‘Op een dag heeft een dokter gezegd dat ik dood zal gaan voor ik volwassen ben.’
Het zijn dit soort zinnetjes met een enorme lading die Fietsen door een leeg huis meer dan de moeite waard maken. Nog eentje, als Teus opmerkt dat er zoveel kaartjes boven zijn ziekenhuisbed hangen, merkt Ryan op: “Nederland houdt van Rayan”. Dit zegt hij tegen de jongen van wie de vader niet wil dat ze contact met elkaar hebben. Ook alweer zo’n uitspraak waarachter een wereld schuilgaat.
De illustraties van de in Syrië geboren Khattar Shareen stellen wat teleur. Hij heeft veel spannender en uitdagender werk gemaakt, nu moeten we het doen met nietszeggende tekeningetjes van een poes en een stoel.
Een interessant boek dat vooral opvalt door de stijl. Het verhaal zelf laat het gevoel achter dat er net iets meer in had gezeten als sommige lijntjes wat beter waren uitgewerkt. Iemand om in de gaten te houden, die Robert van Dijk.
