close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur

De 25 beste kinderboeken van 2020 volgens JaapLeest

Mooie boeken hebben dit jaar gered. 2020 was krankzinnig maar er verscheen gelukkig genoeg moois om alles om ons heen even te vergeten. Onderhoudende romans, betoverende sprookjesverhalen en prachtige kijkboeken.

Met natuurlijk een absolute uitschieter: ‘alfabet’ van Charlotte Dematons, dat al meer dan 100.000 keer is verkocht en voor boekverkopers een enorme opsteker was. Het boek kreeg een verdiende 10.0 op JaapLeest en voert fier en overtuigend de top 25 aan. Het was sowieso een goed illustratiejaar, het kan er nog om gaan spannen bij de verdeling van de penselen.

Deze  top 25 is uiteraard persoonlijk en biedt naast een ranglijst vooral een overzicht van de vele mooi kinderboeken die er het afgelopen jaar verschenen. Het was ook een erg goed Nederlands jaar, maar liefst 17 van de boeken in deze lijst zijn van Nederlandse makers (+ 1 Vlaming maakt 18). In de lijst over 2019 waren dat er 14 (+2 Vlamingen).

Hiermee sluit JaapLeest het jaar 2020 af en gaat zich voorbereiden op hopelijk opnieuw een mooi kinderboekenjaar. Bedankt voor het volgen van deze website en alle reacties. Fijne feestdagen. Moedig voorwaarts!

1. Alfabet – Charlotte Dematons. Hoogland & Van Klaveren, 3+

Zonder enige twijfel hét kinderboek van het jaar 2020. Met afstand. Charlotte Dematons overtrof zichzelf met deze meesterproef over de bron van onze taal. Want alles begint bij het alfabet en dat blijkt onuitputtelijk, zeker in de creatieve gekte van Dematons. Over alles in dit prentenboek is nagedacht, niets staat er bij toeval in. Het is grappig, ondeugend, verrassend en de kwantiteit is de kracht. Je blijft zoeken, associëren en je verbazen. Van a tot z en terug.

(gesprek met Charlotte Dematons in de Grote Vriendelijke Podcast)

2. Stilte heeft een eigen stem – Ruta Sepetys (vertaling: Aleid van Eekelen-Benders), Luitingh-Sijthoff, 15+

Een verbluffende en actuele jeugdroman over de naweeën van de Spaanse burgeroorlog, verpakt in een episch liefdesverhaal. Leerzaam ook nog.  Over een geschiedenis die nog helemaal niet zo lang geleden is maar voor een deel toch onbekend. Een verhaal over repressie en angst en de lef die ervoor nodig is om je stem te laten horen. Young adult in zijn meest ultieme vorm, en okay, volwassenen mogen het ook best lezen.

 

3. Altijd dichtbij – Mark Janssen, Lemniscaat, 4+

Ineens greep Mark Janssen naar het potlood en wat er toen gebeurde…. Geïnspireerd door zijn reizen naar Nepal maakte hij indrukwekkende prenten over een jongetje dat rouwt om zijn overleden oma.  Ze is er niet meer maar is tegelijkertijd overal; hoe troostrijk is dat. Zeker als het op zo’n fabelachtig mooie manier is verbeeld.

(gesprek met Mark Janssen in de Grote Vriendelijke Podcast)

4. Ons kasteel aan zee – Lucy Strange (vertaling: Aleid van Eekelen-Benders), 12+

‘Een van de vreselijke dingen aan een oorlog is dat je geen pauze krijgt om op adem te komen’. Ons kasteel aan zee is een goed geschreven psychologisch oorlogsverhaal over vertrouwen en verraad. Lucy Strange schrijft boeken als een legpuzzel waarbij tot het laatste stukje onduidelijk is wat de afbeelding precies voorstelt. Als het dan allemaal op zijn plek ligt, zit je naar adem te happen.

5. Het verlangen van de prins – Marco Kunst (illustraties: Marieke Nelissen), Gottmer, 8+

‘Ik ga niet zeggen dat Paul Biegel een opvolger heeft, maar Marco Kunst bewijst met dit boek zeker dat hij in die traditie kan staan’, schreef ik in de bespreking en dat kan hij in zijn zak steken. Een heerlijk klassiek sprookjesboek met een goed gedoseerd vleugje moraal en perfecte ingrediënten : een prins, een kapitein, een vloek en een zwervend schip. Met puike illustraties.

6. Gozert – Pieter Koolwijk, (illustraties Linde Faas),  Lemniscaat, 8+

Een van de verrassingen van dit jaar. Pieter Koolwijk kenden we al maar met Gozert overtrof hij zichzelf en hij kreeg er terecht veel aandacht voor. De denkbeeldige Gozert is onstuimig, ontregelend en kleurrijk máár ook gevaarlijk. Een slim gecomponeerd en gedurfd verhaal over de grens tussen waan een werkelijkheid.

(gesprek met Pieter Koolwijk in De Grote Vriendelijke Podcast)

7. Wonderbos – Jan Paul Schutten en Medy Oberendorff, Lannoo, 10+

Wat een prenten zijn dit. ‘Wonderschoon’, schreef ik, en dat zijn ze.  Het is een bijna surrealistische ervaring  juist omdat ze zo hyperrealistisch zijn.  Medy Oberendorff overtreft zichzelf. Een non-fictie boek met heldere teksten over  alles wat je wilde weten over het bos maar nog niet helemaal precies wist.

8. Wat is kunst? – Ted van Lieshout, Leopold, 7+ (recensie op JaapLeest volgt)

Ted van Lieshout laat zien dat alles kunst is. Aan de hand van een spitsvondige dialoog die de lezer langs vrijwel alle vormen van kunst voert. Natuurlijk leerzaam, lekker ontregelend en een tikkeltje filosofisch maar vooral erg onderhoudend en vaak ook geestig. Kunst, omdat het er is!

Libris | Wat is kunst?, Ted van Lieshout

9. Onmogelijk blauw – Kate DiCamillo (vertaling: Harry Pallemans), Lannoo, 12+

Onmogelijk Blauw is het derde deel in een trilogie over vriendinnen en DiCamillo heeft het beste tot het laatst bewaard. Opnieuw heel filmisch geschreven met personages die enorm tot de verbeelding spreken. Over een meisje dat niet wegloopt maar vertrekt om altijd weg te blijven.

10. Koningskind – Selma Noort, Leopold, 10+

De andere kant van het Bijbelverhaal over koning Salomo. Die ‘wijze’ koning bleek ook een tiran die zijn volk onder de duim hield.  Dit boek ga je niet snel vergeten, over dat meisje met een reigerpootje dat opkomt voor haar familie.  Uit mijn bespreking: “Een even verontrustend als sferisch verhaal met uitgekiende elementen”.

11. Reis naar de maan – John Hare, Lannoo, 4+

Een schoolreisje naar de maan dat een beetje misloopt. Veruit het geestigste kinderboek van het jaar. Over een jongen die het moeilijk vindt om afscheid te nemen van de ruimtewezens en zijn krijtjes aan hen uitleent. Vol verrassingen en kleine grapjes, maar ook wel degelijk ontroerend.

12. Twee fonkelrode sterren in de blinkend witte sneeuw – Davide Morisinotto (vertaling: Pieter van der Drift en Manon Smits), Baeckens Books, 12+

De vorm is zo origineel, dat valt bijna niet te beschrijven. Een tweeling die elkaar schrijft en een kolonel die daar commentaar oplevert. Een meeslepend oorlogsboek over communisme en sneeuw, met ware helden. Doorlezen tot in de late uurtjes.

13. Ik zal je bewaren – Jeska Verstegen, uitgeverij Querido, 12+ 

Alweer een illustrator die blijkt te kunnen schrijven. Jeska Verstegen schreef een zeer persoonlijk boek dat is gebaseerd op haar eigen familieverhaal. “Ze vindt op een indrukwekkende manier woorden voor het zwijgen en de beklemmende stilte, die zo’n stempel op haar jeugd drukten.” Een liefdevol boek over trauma’s en familiegeheimen.

(gesprek met Jeska Verstegen in De Grote Vriendelijke Podcast)

14. Beste Broers – Jowi Schmitz (illustraties: Chuck Groenink), Hoogland & Van Klaveren, 8+

Na de avonturen die ze met elkaar meemaken zijn ze echt wel beste broers.  “Een liefdevol verhaal over familie die je nou eenmaal hebt en niet kunt inruilen.” Maar ook een boek over dapperheid en het aanvaarden van de omstandigheden. En bovenal een lekker leesboek.

15. Avonturen van de dappere ridster – Janneke Schotveld en Milja Praagman, Van Holkema & Warendorf, 8+

Daar is de ridster weer.  Als een soort superwoman komt ze te voorschijn bij nakend onheil of onraad. Op de fiets met een zwaard en gehuld in een ridsterkostuum. Schotveld borduurt voort op de personages uit haar moderne sprookjesverhalen en dat doet ze bijzonder goed. Zeker in combinatie met de tekeningen van Praagman.

16. Het Jungle Boek – Daan Remmerts de Vries en Mark Janssen, Volt, 8+

Eindelijk een coherente vertelling over het verhaal van Mowgli. Met betoverende mooie illustraties. Dit was er nog niet en nu wel en dat is heel erg fijn. Punt.

17. Het boek van Jongen – Catherine Gilbert Murdock (vertaling: Esther Ottens), Querido, 12+

Een van de merkwaardigste boeken van dit jaar. Een bijna hallucinant verhaal dat leest als een soort laat-Mideleeuwse roadnovel. Over een gebochelde geitenhoeder die vriendschap sluit met een pelgrim. Intrigerend en spannend, door de vele leugens en het bedrog.

18. De verhuisdieren – Pieter van den Heuvel, Gottmer, 4+

Een verrassend debuut van vier meter. Een stoet dieren die onderweg is naar een nieuw huis, of hoe zit het nou precies? Pieter van den Heuvel kenden we nog niet, maar nu wel. Als eigenzinnige prentenboekenmaker die op zijn plek is bij een uitgever die kosten noch moeite spaart. Een feestje van een boek!

19. Pokko heeft een trommel – Matthew Forsythe (vertaling: Marita Vermeulen), De Eenhoorn, 4+

Alle prenten zijn prachtig en krachtig. Door de kleuren en de vormen. Een eenvoudig verhaal over een meisje dat gewoon haar ding blijft doen. “Een boek dat alles in zich heeft om een klassieker te worden”, schreef ik.

20. Briefjes voor Pelle – Marlies Slegers, Luitingh-Sijthoff, 8+

Marlies Slegers schreef een lief en ontroerend boek over rouw en doorgaan. Pelle krijgt op de eerste sterfdag van zijn vader een doos met briefjes die hij op volgorde moet open maken. Ondanks het intieme en intense thema blijft het lichtvoetig. Wat kent Nederland toch veel goede kinderboekenschrijvers!

21. Blauwtje – Lydia Rood, Leopold, 12+

Het laatste deel in een trilogie en wederom heel bijzonder. Een boek boek vol lijstjes, gedachten en teksten in een maalstromende energieke toonzetting. Liesbeth komt tot leven, niet per se sympathiek, maar ze is wie ze is. Lydia Rood durft buiten de lijntjes te schrijven  en dat dwingt respect af.

(gesprek met Lydia Rood in De Grote Vriendelijke Podcast)

22. Quotum – Marloes Morshuis, Lemniscaat, 12+

Dystopische jeugdliteratuur, je hoeft me er niet voor wakker te maken. Maar het verzonnen universum van Marloes Morhuis zit zo in elkaar dat het allemaal lijkt te kloppen. Ik schreef erover: “Ze weet alle eindjes vakkundig aan elkaar te knopen en daarmee is het haar beste boek tot nu toe.” Leest als een futuristische trein.

(gesprek met Marloes Morshuis in De Grote Vriendelijke Podcast)

23. Het eiland van olifant  – Leo Timmers, Querido, 4+

Een nieuw prentenboek van Leo Timmers staat garant voor kwaliteit. Dit boek is iets minder gestileerd dan zijn vorige werk. Over een bonte verzameling dieren die hun eigen gangetje gaan maar ook samen iets tot stand brengen, midden op zee. Zowaar nog leerzaam ook: deze mini-maatschappij die laat zien dat samenwerking op basis van vrolijkheid en vernuftigheid tot mooie dingen kan leiden.

24. De naam van mijn vaderRindert Kromhout, Leopold, 15+ 

Dit moet je gewoon lezen als je geïnteresseerd bent in literatuur en geschiedenis, en vooral in de combinatie daarvan. De naam van mijn vader is het meest politieke deel en een boeiend sluit van een uitstekende en gedegen trilogie over Klaus Mann. “Kromhout slaagt er in om het historische en politieke verhaal te combineren met de persoonlijke zielenroerselen van een getroebleerde kunstenaar.”

(gesprek in De Grote Vriendelijke Podcast).

25Kees naar de koeien Anke Kranendonk, (illustraties: Annemarie van Haeringen), Gottmer, 6+

Een vrolijk en ontwapenend verhaal over een kalverliefde op het platteland. Kranendonk weet hoe dat moet: boeken voor kinderen die net zelf kunnen lezen schrijven. “Kees naar de koeien staat vol met vlotte, eenvoudige zinnen zonder dat iemand ‘denk om het AVI-niveau’ roept.”