‘De paardenjongens’ van Johan Eh, vertaling Mijke Hadewey van Leersum, uitgeverij Pelckmans, 15+
Als een van hen beiden mishandeld wordt, lopen Janek en en Sasha samen weg uit een streng kindertehuis in Praag en sluiten ze zich aan bij een circus. Beide jongens zijn geboren acrobaten en voeren hun kunsten het liefst met paarden uit. Dit zijn twee van de paardenjongens, uit de titel van de young adult-roman van de Zweedse schrijver Johan Ehn, ze groeien op in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog.
De derde paardenjongen is de Zweedse Anton, die in onze tijd opgroeit in Zweden en net voor het eerst een serieuze relatie met een jongen heeft. Hij is als thuiszorgmedewerker aangesteld bij een hoogbejaarde en eigenzinnige man die communiceert door te tikken met zijn wandelstok. Voor de lezer blijft lang onduidelijk of het om Janek of Sasha gaat, maar dat het een van beiden is, is evident.
In een parallelle vertelling lezen we over de grimmige vooroorlogse jaren in Duitsland waarin Janek en Sasha in contact komen met de entourage rond Klaus Mann (die we kennen uit de trilogie van Rindert Komhout). De kern van het boek wordt gevormd door de liefde tussen Janek en Sasha. Ehn beschrijft gloedvol hoe de jongens elkaar zonder woorden verstaan en als acrobatenduo en geliefden soms bijna letterlijk versmelten. De tragiek rond hun liefde wordt breed uitgemeten en vormt de opmaat naar het verhaal dat in het heden speelt.
De negentienjarige raakt gefascineerd door de zwijgende man bij wie hij oude foto’s vindt. Het lukt hem contact te krijgen en hij begrijpt steeds meer van zijn verleden. Deze verhaallijn houdt de spanningsboog niet echt vast en slaat het boek uit evenwicht. Het historische gedeelte is vele malen boeiender en geeft een beeld van de moeilijkheden die homo’s in de nazitijd ondervonden. De auteur lijkt dat tegenover de huidige tijd te zetten waarin jongens van dezelfde leeftijd doorgaan onbekommerder uit de kast kunnen komen.
Er zijn een paar storende fouten (ouder dan mij, zoals hem) in de vertaling geslopen en het boek is sowieso een beetje taai. Te ambitieus en uitvoerig en. zoals wel vaker. neemt de informatie uit de research van de auteur het regelmatig over. Dan wordt het te uitleggerig. Blijft staan dat de liefde tussen de twee circusjongens voor elkaar en de liefde voor paarden veel indruk maakt. Het wordt duidelijk hoe belangrijk maar ook broos vertrouwen is.
