close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur

De Zilveren Griffels, Zilveren Penselen en Vlag en Wimpels van 2021. In totaal 46 prijzen. Twee griffels voor Edward van de Vendel. Charlotte Dematons weigert Vlag en Wimpel voor Alfabet.

Cijfers en opvallende zaken

Er zijn 11 Zilveren Griffels, 8 Zilveren Penselen en 27 Vlag en Wimpels uitgedeeld. De 46 prijzen zijn verdeeld over 17 uitgeverijen. Uitgeverij Querido spant de kroon met 10 prijzen (6 zilver en 4 v & w), Lemniscaat en Gottmer volgen met beiden zeven prijzen (resp. 4-3 en 2-5). Alle andere uitgeverijen krijgen één tot drie bekroningen.

Twee boeken maken kans op de dubbel en kunnen zowel een Gouden Griffel als een Gouden Penseel winnen: Gloei van Edward van de Vendel en Floor de Goede en Hele verhalen voor een halve soldaat van Benny Lindelauf en Ludwig Volbeda.

Andere dubbelslagen: Karst-Janneke Rogaar kreeg zowel een Vlag en Wimpel voor de illustraties als de tekst van haar boek Keizer Ei. Tjibbe Veldkamp kreeg een Zilveren Griffel en een Vlag en Wimpel voor twee verschillende boeken.

Edward van den Vendel ontvangt twee griffels – zijn totaal komt op 13 Zilveren Griffels, waarvan geen uiteindelijk een Gouden Griffel werd. Ted van Lieshout ontvangt zijn tiende Zilveren Griffel (één zette hij er om in goud).

Van de 11 Zilveren Griffels gaan er twee naar een buitenlandse auteur zodat er 9 boeken kansen maken op de Gouden Griffel. Van de 8 Zilveren Penselen gaan er 3 naar buitenlandse illustratoren zodat er 5 boeken kans maken op een Gouden Penseel.

Boeken die op JaapLeest en in andere lijstjes over 2020 hoog scoorden maar helemaal buiten de prijzen zijn gevallen: Altijd Dichtbij van Mark Janssen, Het verlangen van de prins van Marco Kunst en Marieke Nelissen, Wat is kunst van Ted van Lieshout, Briefjes voor Pelle van Marlies Slegers en Het Jungleboek van Daan Remmerts de Vries en Mark Janssen.

Charlotte Dematons weigert Vlag en Wimpel

Charlotte Dematons krijgt van de Penseeljury een Vlag en Wimpel toegekend voor Alfabet, de jury wijdt er een alinea aan in het juryrapport: ‘Het boek Alfabet van Charlotte Dematons is een van de bekroonde titels. De jury spreekt daarmee haar waardering uit voor de toewijding en passie die uit de tekeningen blijkt en de speelse manier waarop kinderen door  middel van beeld met het alfabet en de Nederlandse taal in aanraking komen. Het is spijtig dat de illustrator heeft aangegeven de bekroning met een Vlag en Wimpel niet te zullen aanvaarden. De titel staat om die reden niet in de lijst met bekroonde boeken.’.

Charlotte Dematons zegt in een reactie het volgende: ‘Mijns inziens is de Vlag en Wimpel een blijk van waardering, maar bovenal een aanmoedigingsprijs. Daarom vind ik dat dit eerbetoon mij geheel niet toekomt. Het zou passend zijn deze prijs te geven aan een getalenteerde nieuwkomer in ons beroep: iemand die met deze erkenning extra aandacht van het publiek zal krijgen. Ik ben 63 jaar, al lang werkzaam in dit vak, en heb volop aandacht voor Alfabet gekregen, het boek is veelvuldig verkocht en dat ervaar ik ook als een vorm van erkenning. Het is uiteraard een eer om een Vlag en Wimpel toegekend te mogen krijgen, maar aanvaarden wil ik ’m niet. In
mijn beleving zou dat onjuist zijn.’

Jury

De Griffeljury bestond dit jaar uit: Ed Tan (voorzitter), Eline Rottier, Thomas Hardie, Daniël Albering, Jörgen Apperloo, Joan Windzak
en Kim Blackburn.

De jury legt in het rapport uit waarom en op welke manier het volgens haar gerechtvaardigd is om diversiteit als een criterium voor het toekennen van een prijs te hanteren:

‘De jury heeft kinderboeken willen bekronen die niet alleen goed geschreven en stilistisch verfijnd zijn, maar ook eigenzinnig en prikkelend. Geen verhalen die slechts verstrooiing of kennis bieden, maar die tonen waartoe verbeelding ook buiten een boek in staat is. De jury onderstreept daarnaast het belang van representatie, diversiteit en inclusiviteit. Jeugdliteratuur heeft een rol te spelen in de wijze waarop kinderen de wereld zien. Die waarde moest dus een plek vinden naast die andere literaire kwaliteiten. Het leverde discussies op die verrijkend waren, maar die de keuze niet altijd vereenvoudigden. Maakt het gebrek aan diversiteit een boek slechter? Kan een (bij)personage dat mogelijk kwetsend is het leesplezier vergallen? Hoe bepalend is een onbedachtzame formulering of een sfeer die te veel leunt op stereotypen? Maakt het uit voor een jonge lezer en zo ja, op welke wijze? De wereld en onze blik daarop veranderen, de jury heeft die verschuivingen omarmd’.

De Penseeljury bestond dit jaar uit Peggy Brandon (voorzitter), Kirsten König, Joke
Linders, Peter van Rossum en Ilona van Tuinen.

Uit het rapport: ‘De Penseeljury van 2021 verheugde zich in paginavullende overrompelende tekeningen en goed getroffen kleinere illustraties, in ijle, zachte, stoere, forse en gedetailleerde tekeningen en grote suggestieve lijnen. We zagen tekenplezier, vakmanschap, stijl, vernieuwing, een eigen visie, materiaalgebruik, vlakverdeling, typografie, verbeeldingskracht, expressie, ontroering, lijnvoering, kleurgebruik. De boeken blonken uit in beelden, illustraties en tekeningen die met of zonder tekst iets kunnen betekenen voor kinderen
(en volwassenen), doordat ze een verhaal vertellen, informatie overbrengen, inspireren tot nadenken, doen, voelen, ontwikkelen en inbeelden’. 

ZILVEREN GRIFFELS

Tot zes jaar
Er lag een trommeltje in het gras – Edward van de Vendel
Maar eerst ving ik een monster – Tjibbe Veldkamp

Zes tot negen jaar
Beste broers – Jowi Schmitz
Die kleine is Don, de lange is Sjon – Catharina Valckx

Negen tot twaalf jaar
Gozert – Pieter Koolwijk
Ons kasteel aan zee – Lucy Strange

Twaalf tot vijftien jaar
Hele verhalen voor een halve soldaat – Benny Lindelauf
Twee fonkelrode sterren in de blinkend witte sneeuw – Davide Morosinotto

Informatief
Gloei – Edward van de Vendel
Wonderbos – Jan Paul Schutten

Poëzie
De gemene moord op Muggemietje – Ted van Lieshout

Zilveren Penselen

Prentenboeken
Marta en ik – It’s raining elephants
Vuilnisvarkens Job en Bob – Noëlle Smit

Geïllustreerde kinderboeken
Mensen met koffers – Annemarie van Haeringen
Noorse sagen. Voorbij de regenboogbrug
Jeffrey Alan Love

Geïllustreerde jeugdboeken
Gloei – Floor de Goede
Hele verhalen voor een halve soldaat -Ludwig Volbeda

Informatief
Alles wat was – Marijke Klompmaker
Verborgen wereld – Ben Rothery

Vlag en wimpels van de Griffeljury

Tot zes jaar
De fantastische vliegwedstrijd – Tjibbe Veldkamp
Duizend-en-één paarse djellaba’s – Lisa Boersen & Hasna Elbaamrani
Samen zijn we thuis – Stephanie Parsley Ledyard

Zes tot negen jaar
Avonturen van de dappere ridster – Janneke Schotveld
De klusjesman – Øyvind Torseter
Vrijdag kom ik weer thuis – Robert van Dijk

Negen tot twaalf jaar
De lijst van dingen die niet zullen veranderen – Rebecca Stead
Een mooie dag om in een boom te klimmen – Jaco Jacobs
Koningskind – Selma Noort

Twaalf tot vijftien jaar
Onmogelijk blauw – Kate DiCamillo
Quotum – Marloes Morshuis
Wachten op de wind – Oskar Kroon

Informatief
Keizer Ei – Karst-Janneke Rogaar
Oorlog in inkt – Annemarie van den Brink & Suzanne Wouda
Wat niet in de safarigids van je ouders staat – Joukje Akveld

Poëzie
De dingen die ik nooit kon zeggen – Roxanne Wellens

Vlag en wimpels van de Penseeljury

Prentenboeken

Migranten – Issa Watanabe
Waar is iedereen – Tom Schamp

Geïllustreerde kinderboeken

Het geheim van de tuin – Floor Rieder
Keizer Ei – Karst – Janneke Rogaar
Sala en Monk. Ons samen – Hedy Tjin

 Geïllustreerde jeugdboeken
Helden. De mooiste Griekse mythen herverteld – Sebastiaan Van Doninck
Muizen en mensen – Rébecca Dautremer
Over dames en tassen – Mylo Freeman

Informatief
Atlas van expedities en ontdekkingsreizigers – Bernardo P. Carvalho
Hoe alles begon – Adriaan Bijloo
Huis vol lekkers – Felicita Sala