Donderdag worden de winnaars van de Diorapthe Jongerenliteratuurprijs 2012 bekend. Het is alweer de derde keer en aan alles is te merken dat nog steeds niet helemaal duidelijk is voor welk soort boeken deze prijs is bedoeld. Er zijn geen boeken van jeugdboekenuitgevers genomineerd en bij sommige boeken is het moeilijk te bedenken wat ze zo specifiek 'jongerenliteratuur' zou maken. In het NRC stond vrijdag een goede analyse hierover. Ik doe hier wat ik altijd doe: de boeken bespreken, in dit geval de drie Nederlandse genomineerden. Er wordt daarnaast ook nog een publieksprijs en een prijs voor het beste buitenlandse boek uitgereikt. In het filmpje doe ik een voorspelling.
De drie Nederlandse genomineerden:
Glijvlucht – Anne-Goemans. Uitgeverij De Geus. Cijfer: 8,5
Een 11-jarige jongen die zijn ganzen zo dresseert dat ze een belangrijke rol in zijn masterplan kunnen spelen. Gieles wil zijn moeder duidelijk maken dat ze thuis nodig is in plaats van bij ontwikkelingsprojecten in Afrika. Op een ontroerend-naïeve manier is hij op zoek naar een heldenrol. Gieles woont met zijn vader en diens tweelingbroer naast een landingsbaan bij Schiphol. Een origineel decor voor een geweldige streekroman waarin fantastische personages opduiken. Een dwarsig punkmeisje, een man met overgewicht in een scootmobiel en enkele merkwaardige bezoekers van de spotterscamping. Goemans rijgt er een historische vertelling doorheen alsof het niks is. Een ode aan de fantasie en de vertelkunst. Glijvlucht is een rijk boek dat van gek naar nog gekker vliegt maar altijd in contact met het verhaal blijft, en er om smeekt om verfilmd te worden.
Magnus – Arjen Lubach. Uitgeverij Podium. Cijfer: 7,5
Het is een intrigerend gegeven: de melding dat iemand anders jouw creditcard gebruikt. Het overkomt Merlijn Kaiser die besluit op onderzoek uit te gaan, waar hij ook de tijd voor heeft. Zijn vriendin is plotseling vertrokken en hij heeft zich vervreemd van zijn vrienden. Het verhaal van zijn trip door Zweden wordt afgewisseld met relaas over zijn grote liefde. Beide verhalen komen op een wonderlijke, maar niet erg geloofwaardige manier, uiteindelijk weer samen. Een vlot geschreven en zeer leesbaar verhaal dat nogal wat losse lijntjes en filosofische gedachtensprongetjes kent, die achterwege hadden kunnen blijven. Lubach mist het talent om te schrappen: de wijdlopigheid is het grootste euvel van Magnus, waardoor de interesse in de hoofdpersoon langzaam aan verflauwt. De motivatie van de dader voor de creditcardfraude is te weinig uitgewerkt en het slot van het boek is ronduit teleurstellend omdat alles wat samen komt, in het niets lijkt te verdwijnen. Het motief van de epilepsie, één van de sterkte elementen in de roman, wordt daar nogal opzichtig gebruikt. Daar staan een aantal verrassende wendingen tegenover die het verhaal van nieuwe energie voorzien.
Een uur en achttien minuten – Peter Zantingh. Uitgeverij Arbeiderspers. Cijfer: 8,0
'Het verschil tussen wie ik vroeger was en wie ik nu ben, uit te drukken in de tijd van één treinreis. Een uur en achttien minuten.' Johan reist vanuit zijn studentenstad Utrecht naar zijn geboortedorp in West-Friesland wanneer hij hoort dat één van zijn jeugdvrienden zelfmoord heeft gepleegd. Zantingh beschrijft de week tot en met de begrafenis van Joey. Johan overdenkt zijn jeugd en de relatie met zijn hechte vriendengroep waarin ongeschreven codes gelden en vooral geldt dat je over moeilijke dingen niet te veel uitwijdt. Een van de jongens verzucht: 'Dit was de afspraak niet. Zo hadden we het godverdomme niet afgesproken'. Tegen het einde komt er dan toch iets van een gesprek op gang. Ineens is de mogelijkheid tot het delen van gevoelens er wel en is er dat zelfinzicht: 'We houden onze bek dicht en denken dat het weer weggaat. Anders zijn we zwak en zielig. Mietjes' . Zantingh schrijft in korte staccato zinnen, heel erg to the point. Zijn stijl is soms bijna onbeholpen, op een prettige manier die goed bij het onderwerp en de communicatievormen van de hoofdpersonen past. Een boek over pijn en teleurstellingen, over vriendschap maar ook over hoop en toekomst. Geen boek dat de aarde doet verschuiven of grote inzichten biedt maar wel een roman die treffend verwoordt hoe veel mannen en jongens met elkaar communiceren.
