close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
10+

Goed en kwaad in een luciferdoosje

Martine Letterie Eenzaam in de oorlog Kinderboek
Leopold
Waardering: 7.5

Martine Letterie werkt gestaag door aan haar serie boeken over kinderen in de Tweede Wereldoorlog met eendimensionale titels Oorlog zonder vader, Verzet tegen de vijand en   Eenzaam in de oorlog. Dat laatste boek is pas verschenen en gebaseerd op de jeugdherinneringen van politicus Ed van Thijn, die met een herkenbare kinderfoto op de cover staat. Eddy was vijf toen de oorlog uitbrak, die voor het gezin Van Thijn direct heftig begon met een bominslag in hun Amsterdamse straat. ‘In één klap werd zijn leven onveilig en daarna is het nooit meer helemaal goed gekomen’. In 1943 moeten ze gedwongen terug naar een Joodse wijk in Amsterdam, van waaruit hij met zijn moeder op transport wordt gesteld naar Westerbork. Eddy is ziekelijk, hij heeft een longontsteking en last van astma  en maakt een gruwelijke tijd door in het kamp. Door zijn werk voor de Joodse Raad hoeft zijn vader niet mee en zijn moeder behoedt hen met een list voor de trein naar Auschwitz. Daarna volgt nog een miraculeuze ontsnapping uit een Amsterdams hospitaal waarna Eddy wordt ondergebracht op een onderduikadres in Limburg.

Zijn Jodenster gaat af en Eddy is vanaf dat moment Jantje van Tijnen uit Rotterdam, zijn ouders zijn gestorven bij een bombardement. Hij wordt liefdevol opgevangen in een groot gezin maar het duurt niet lang voordat de Duitsers komen en hij naar een volgend adres moet. En vandaar weer naar een nieuwe onderduikplek want altijd is er de dreiging van verraad, ontdekking en razzia’s. Eddy’s grootste angst is om terug te moeten naar Westerbork, of erger. Ed van Thijn zit uiteindelijk op maar liefst achttien onderduikadressen. Letterie beschrijft een aantal van die verblijven wat uigebreider. Hij komt in religieuze culturen terecht die hem vreemd zijn, hij weet weinig van het geloof. ‘Als de Duitsers er niet over begonnen waren had Eddy misschien zelfs nooit geweten dat hij joods was’. Een streng katholiek paar dat een vroom Rooms jongetje van hem wil maken en zijn verjaardag overslaat ‘want wij vieren alleen naamdag’. Uiteindelijk komt hij aan het eind van de oorlog toch weer in Westerbork terecht maar dan is het eind van de oorlog aanstaande. Het duurt nog even voor Eddy weer met zijn ouders herenigd kan worden, de rest van zijn levensverhaal is bekend.

De onvoorstelbare reis van Van Thijn langs al die adressen is door Letterie boeiend opgeschreven. ‘Oral history’ wil nog wel eens gebukt gaan onder de drang om recht te doen aan een juiste geschiedschrijving, wat teveel details oplevert. In een jeugdboek moet het verhaal voorop staan en daar slaagt de auteur redelijk in al heeft ze wat een lange aanloop nodig. Opvallend is de morele symboliek die wellicht het kompas is geweest in de politieke carriére van Van Thijn. Van Thijn neemt letterlijk het goed en kwaad in een luciferdoosje mee, langs al die adressen. Een postzegel van Koningin Wilhelmina als leider van het goede dat vecht tegen het kwade. En een zegel van Hitler, die een keurige man lijkt maar een sluipmoordernaar blijkt. Op ieder onderduikadres kijkt hij even in het doosje: ‘Wilhelmina ligt bovenop. Goed zo. Voorzichtig haalt hij haar uit het doosje. ‘Het is hier fijn!, ‘zegt hij zacht tegen haar.

 

 

 

Titel Boek:

Eenzaam in de oorlog

Auteur:

Martine Letterie

Uitgever:

Leopold

Kaft:
Tags : jeugdboekpolitiekSpanning en avontuurwoII