‘Onmogelijke wezens’ van Katherine Rundell, illustraties Tomislav Tomic, vertaling: Jenny de Jonge, Luitingh-Sijthoff, 10+
Er sijpelde wel eens een minuscuul vleugje magie door in de boeken van van Katherine Rundell (bv. in Sophie op de daken of in De goede dieven), maar in haar nieuwste boek met de wat saaie titel Onmogelijke wezens gaan alle remmen los. Het was een een lang gekoesterde wens van de schrijfster om fantasy te maken en uiteraard wordt het meteen een serie want dat hoort bij dit genre.
Op de eerste 20 pagina’s wordt de toon direct gezet als een hele reeks mythische wezens wordt voorgesteld. Bekenden zoals de centaur, de draak en de eenhoorn maar ook de karkaden, die lijken op eenhoorns, ‘als die verdorven zielen en hoektanden zouden hebben.’ Het oudste zeewezen is de kraken die op een dag vierhonderd zeelieden kan verorberen.
Het is de introductie van een verhaal over het eilandenrijk Archipel, de laatst overgebleven magische plek waar al deze dieren nog voorkomen. Het ligt buiten het zicht van de gewone wereld. Er is ergens een tijdelijke doorgang en daar ontmoeten Mal en Christopher elkaar. Mal komt van Archipel, ze zorgt voor de laatst levende griffioen en wordt achternagezeten door een moordenaar. Christopher is op bezoek bij zijn Schotse opa en neemt ondanks zijn waarschuwingen toch even een kijkje in het verboden woud. Bij de ontmoeting schrijft Rundell dat sommige zinnen de macht bezitten om alles te veranderen, zoals: ik hou van je. “Maar de woorden met de grootste macht om zowel ellende als wonderen te verrichten zijn: Ik heb je hulp nodig.”
Christopher biedt zijn hulp aan Mal aan en samen vormen ze een team dat, met behulp van een paar andere markante personages, een tocht met gevaar en ontberingen onderneemt langs de verschillende eilanden. Er staat namelijk iets op het spel en Mal blijkt daar natuurlijk een sleutelrol in te vervullen. Het gaat in het verhaal om ‘de chaotische onvoorspelbaarheid van de wereld’, terwijl het boek zelf de voorspelbaarheid van het fantasy-genre aantoont. Er wordt een fantasierijke wereld gebouwd en een bepaald schema afgewerkt. Dat is geen diskwalificatie want liefhebbers willen niks anders en als het goed gedaan is, is het prima. En dat is het, want Rundell kan boven gemiddeld goed schrijven, zeker voor dit genre. Ze hanteert een licht-ironische stijl waarin een piraat bijvoorbeeld wordt geduid met : “Misschien hebben er wat onregelmatigheden plaatsgevonden met zijn handel in het verleden.”
Rundell vertelt een rijk avontuur waarin veel van de wezens voorbij komen en vooral de norse zeeman Nachtraaf een glansrol vervult en Mal en Christopher geloofwaardige karakters worden. De maatschappelijke ondertoon zit hem in een berisping tegen de mensheid. Magische dieren kregen het pas toen mensen er zich mee gingen bemoeien en ze voor hun eigen doel lieten dienen. Nu zijn ze met uitsterven bedreigd. Maar dat is bijzaak, de magische vertelling voert de boventoon.
Het boek zal zijn weg naar de lezers vinden. Dat heeft het al gedaan want Onmogelijke wezens Boek werd Boek van het jaar 2023 van de Engelse boekhandelsketen Waterstones, boven gerenommeerde romans voor volwassen. Mooi hoor, maar persoonlijk zie ik liever dat Rundell haar verteltalent in zit voor realistischer verhalen, die vaak ook al een tikje vreemd zijn.
