close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
Leeftijd

Best vermoeiend om dood te zijn

Jens Raschke Slapen vissen Kinderboek
Lemniscaat
Linda Bertens
Ingrid & Dieter Schubert
Waardering: 7.5

Emiel is maar zes geworden. Zijn zusje Jette van tien weet zeker dat hij liever zeven zou zijn geworden. Of zeven met een nul erachter. In Slapen vissen? vertelt ze over de dag waarop hij stierf, over zijn begrafenis en over haar eigen ‘woedewolken’. Ze haalt herinneringen op.  Bijvoorbeeld aan die keer dat ze begrafenisje speelt met Emiel, die al jaren heel ziek is. Hij houdt zijn adem in maar hapt al snel naar lucht en verzucht: ‘Best vermoeiend om dood te zijn’. Jette fantaseert over wat de dominee zal zeggen bij de uitvaart. ‘Lieve mensen, we zijn hier samengekomen om afscheid te nemen van Emiel. Emiel was een heel lief jongetje, dat het liefst pizza at. Daarom heeft de lieve God besloten dat hij in de pizzahemel komt, waar hij de hele dag zoveel pizza mag eten als hij wil. Amen. ‘ 

Jette heeft veel vragen over de dood maar komt er tot haar ontsteltenis achter dat haar ouders ook niet overal een antwoord op hebben. De titel is ontleend aan een herinnering aan een vakantie waarbij ze samen een stuwdam bouwen. Haar vader heeft geen idee van een antwoord,  als ze vraagt of vissen slapen. Later praat ze hier nog over door met Emiel en komen ze tot de conclusie dat de dood een soort slapen kan zijn. ‘Alleen word je dan niet meer wakker’. Jette mijmert over rare begrippen als ‘laatste rustplaats’ en de ‘genadige en barmhartige God’ waarover de dominee het tijdens de uitvaart heeft. Hoe kan een God die haar broer afnam nou goed zijn?

Slapen vissen? is door de Duitser Jens Raschke oorspronkelijk geschreven als toneelmonoloog en later omgezet in een boek en zoals vaker, wringt dat. Bijvoorbeeld in een paginalange opsomming van manieren waarop mensen sterven die op het toneel wellicht werkt, maar hier uit de lucht komt vallen. Het kleine verhaal over rouw krijgt tegen het eind de taal van een zelfhulpboek als Jette in een therapiegroep gaat om met haar boosheid om te leren gaan. ‘Langzaam worden mijn wolken minder zwart  – of ze helemaal wit worden weet ik niet’. Dat geldt ook voor passages waarin Jette boos is op haar moeder, die volledig opgaat in haar verdriet. Moeder zal wel veel meer van Emiel dan van haar houden. Een reëele angst maar als het zo letterlijk wordt opgeschreven, verliest het aan kracht.

De meer filosofische passages zijn mooi en soms raak en ontroerend. Jetta vindt dat haar broertje er na zijn dood ‘heel yoghurtachtig uit ziet’ en ze wil graag dat mensen iets op de witte kist schrijven of schilderen. Raschke beschrijft treffend hoe onhandig dat er aan toe gaat. Dan doet het soms even denken aan het prachtige Groter dan een droom van Jef Aerts dat over een vergelijkbare situatie gaat. Verrassend zijn de illustraties van het echtpaar Schubert die andere technieken uitproberen in soms bijna surrealistische prenten. Niet allemaal even geslaagd maar wel gedurfd. Ze geven het Slapen vissen? in ieder geval een eigen signatuur mee.

Tags : broerdoodFamilieKinderboekoudersoverledenoverlijdenPrentenboekproblemenrouwverdrietVoorleesboekziekte