De historische jeugdroman kan nog altijd op veel belangstelling en waardering rekenen, zeker in Vlaanderen. In de afgelopen zes jaar kreeg een geschiedkundige roman driemaal de Boekenleeuw. Het duo Van Rijckeghem/Van Beirs won tweemaal, in 2006 met Jonkvrouw en recent met het gelaagde Galgenmeid. In 2008 ging de eer naar Noëlla Elpers voor ¡Dolores!.
Alledrie lijvige boekwerken van zeker 400 pagina’s waarvoor de schrijvers gedegen research hebben verricht. Boeken die, niet alleen door de omvang, veel concentratie en verbeeldingsvermogen vragen van de lezer.
Vuurkraal is te omschrijven als een historische roadnovel waarin lichtjes wordt voortgeborduurd op het alom geprezen ¡Dolores!. De hoofdpersoon en naamgever van dat boek, sterft in het eerste hoofdstuk en er komt geen nieuwe held of heldin voor in de plaats. Het lijkt aanvankelijk te gaan om Meryem, een van de kamermeisjes van prinses Johanna. Als ze zwanger wordt, vlucht Meryem weg van het hof. Ze vindt aansluiting bij een reizend gezelschap van speellieden die uitvoerig worden geintroduceerd. Twee zigeuners: vader Yandar en dochter Jocinda, de dwerg Nero en de welgestelde Jacob die het klooster niet in wil en daarom zijn adellijke familie ontvlucht.
Na een nogal uitvoerige introductie treffen de wegen van Meryem en het gezelschap elkaar, een moment dat maar niet lijkt te komen, en dan kan het verhaal beginnen. Tenminste zo lijkt het; helaas er gebeurt weinig meer het beschrijven van de trektocht. Het gezelschap reist trekt van dorp naar dorp en van standplaats naar standplaats en telkens gebeurt er wel iets, maar niet veel dat echt de moeite waard is. Het gezelschap treedt op, met meer of minder succes en moet aan eten zien te komen. Ze krijgen te maken met geweld en de onderlinge verhoudingen zijn soms wat gespannen. Soms sneeuwt het, soms stormt het en dan weer schijnt de zon. Het had nog honderden pagina’s zo door kunnen sukkelen, ware het niet dat er een soort van 9-maanden cyclus door het boek waart. Pas als Meryem op het punt staat te bevallen, komt er enigszins leven in de brouwerij. Maar dat is rijkelijk te laat om de roman te redden.
Stilistisch is het dik in orde maar dat kan niet verbloemen dat Elpers zich hier vertilt en een teleurstellende roman aflevert. De verschillende personages zijn aardig uitgewerkt, ze komen ookwel tot leven maar het lukt niet om ze boeiend te houden. Daarvoor zijn de onderlinge verhoudingen te vlak. Jaloezie, aantrekkingskracht en loyaliteit spelen een rol maar krijgen geen dramatische laag en er is nauwelijks spanning of noemenswaardige ontwikkeling. Het blijft raadselachtig wat de auteur met deze roman beoogt. De roman is nauwelijks educatief te noemen: historisch klopt het vast dik maar Elpers geeft niet echt veel interessants prijs over de 15 eeuw.
Wat overblijft is een uitgesponnen sfeerbeschrijving, ‘on the road’ met een wagen, een ezel, een hond en een beer en zien te overleven door mensen te vermaken. Dat is een paar hoofdstukken lang interessant maar op die sfeer kan geen 400 pagina’s geteerd worden.
Vuurkraal
Noëlla Elpers
