Alex ziet er voor Oostduitse begrippen hippie-achtig uit: zijn haar is lang. Bovendien waagt hij het wel eens om naar een band als Led Zeppelin te luisteren. Dat lijken volstrekt normale dingen maar dat is het niet tijdens het Oostduitse regime van de jaren zeventig. Paul Dowswell schreef na Ausländer onieuw een boek over de recente Duitse geschiedenis.
In Ausländer schetste hij de worsteling van een Duitse jongen die vragen stelt bij het nazi-regime. Sector 20 verloopt volgens dezelfde hoofdlijnen. De dilemma’s en zorgen van een jongere die zich met zaken moet bezig houden waar hij feitelijk te jong voor is. Ook Alex in Sector 20 wordt geconfronteerd met politieke en maatschappelijke keuzes waar hij zijn weg in moet zoeken. Het gezin van Alex staat centraal in Sector 20. Zijn zus is ook wat rebels, houdt zich met kunst bezig en is cynisch over het regime. Hun ouders volgen de lijn van de machthebbers, wat meer lijkt gevoed door angst en overlevingsdrang dan door idealen. Alex is een gewone jongen die zijn hart volgt en dat brengt hem meerdere malen in de problemen. Hij speelt in een rockband, zegt onwenselijke dingen op school en komt op de een of andere manier in de aandacht van de Stasi, zonder dat hij heel schokkende dingen doet.
Dowswell beschrijft scherp en subtiel de paranoia, het enorme onderlinge wantrouwen en de krankzinnige controle. Je kunt niet zomaar zeggen wat je denkt omdat je nooit weet wat de positie van andere mensen binnen het systeem is. Zelfs binnen je eigen gezin of familie moet je op je woorden letten. Voor Alex wordt het precair als hij verliefd wordt op een meisje van wie de ouders fanatieke aanhangers van het regime zijn. Kan hij haar in vertrouwen nemen? En wat heeft zij te maken met de dood van de smokkelaars die het gezin van Alex naar West-Berlijn laten ontsnappen? De vlucht naar het Westen brengt het verhaal in een stroomversnelling en werkt toe naar een spannend en verrassend slot. Het leven wordt er niet bepaald rustiger op en de geheime dienst lijkt nog overal aanwezig te zijn. Sector 20 schetst een fascinerend beeld van een totalitaire samenleving dat lang niet voor iedereen bekend zal zijn.
Dowswell maakt overtuigend zichtbaar hoe ingewikkeld het voor jonge mensen moet zijn geweest. Het verhaal is soms nogal rechttoe-rechtaan opgezet en de thriller-achtige plot niet helemaal geloofwaardig maar dat is de auteur te vergeven. Net als zijn wat houterige stijl en de hier en daar haperende vertaling. Dat is niet anders dan bij Ausländer. Dowswell is geen groot schrijver maar wel een auteur die zijn onderwerpen met zorg kiest en een sterk verhaal neerzet, en daar gaat hier om: de schets van een tijdperk. Een periode van de geschiedenis waarover we niet genoeg kunnen lezen en waarover nog niet heel veel jeugdliteratuur is. Veel jongeren zullen weer iets meer van de wereld weten na het lezen van dit boek. Begrijpen zullen ze het niet, want een dergelijk systeem valt niet te snappen.
Sector 20
Paul Dowswell
Ernst Bergboer
