close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
15+

Een beklemmend web van schuld, liefde en troost

Jaap Robben Birk Roman
De Geus
Waardering: 8.0

De priemende blik van de meeuw op de voorkant van Birk is onontkoombaar. Eronder staat: ‘over de grenzen van onvoorwaardelijke liefde’. Het is een boek van Jaap Robben, die de kinderboekenliefhebber kent van dichtbundels als Als iemand ooit mijn botjes vindt en natuurlijk het onvolprezen De Zuurtjes. Robben waagt zich voor het eerst aan ‘een roman voor volwassenen’, al vind ik dit typisch een gevalletje van jongerenliteratuur en tip hierbij de Dioraphte jury alvast. De protagonist is puber Mikael die met zijn vader en moeder op een afgelegen eiland tussen Schotland en Noorwegen woont, waar precies drie huizen staan. De vader heet Birk en is aan het begin van de roman verdwenen in de zee, zo vertelt Mikael aan zijn moeder.

‘Hij zwom weg,’ struikelde uit mijn mond. ‘Hmm?’. ‘Papa zwom weg.’ “‘Zwom weg”?’ ‘Ja.’ ‘Hoezo?’ ‘Weet ik niet.’ Ze keek me niet-begrijpend aan. ‘Waarheen dan?’ Ik trok mijn schouders op. ‘Zei hij niet wat hij ging doen?’ Weer trok ik mijn schouders op. ‘Je weet toch wel of hij iets zei?’ ‘Niks, denk ik’. Met haar handen langs haar ogen boog ze naar het raam. ‘Hadden jullie ruzie?’.’Nee.’ Ze schudde haar hoofd alsof er zo een paar vreemde gedachten uit verdwenen. ‘De eikel, die doet maar waar hij zin in heeft.’

Birk staat vol met soortgelijke afgemeten dialogen tussen moeder en zoon. De twee moeten het verder samen zien te rooien en er ontwikkelt zich een beklemmend web van schuld, liefde en troost. De symbiose tussen beiden neemt een zeer opvallende vorm aan die zich steeds meer aftekent, ze kunnen niet met en niet zonder elkaar leven en houden elkaar in een wurggreep die de lezer wel naar de strot moet grijpen.

Ik vond Birk een bijzondere leeservaring, vanwege de gelaagdheid waardoor je er veel kanten mee uit kan. Maar vooral ook vanwege de stille momenten waarop het verhaal ontroert. Tussen de stille strijd met zijn moeder door, verzorgt Mikael een klein meeuwtje in het derde leegstaande huis. Relaties met mensen gaan niet zo geweldig, vooral omdat ze er niet zijn op het eiland en met de enkeling die wel eens langskomt, om de boodschappen te brengen, verloopt de communicatie stroef. Vriendschap met een meeuw is een beter idee: ‘Jij wordt helemaal van mij’.

Birk is een roman met een vleugje Renate Dorrestein en veel kenmerken van de bestseller Boven is het stil van Gerbrand Bakker, die aanvankelijk ook voor de jeugd schreef. Misschien dat Robben soms bijna wat ’te mooi’ schrijft, te bloemrijk voor deze in zich zelf gekeerde personages.Maar dat wordt ruimschoots goed gemaakt door veel prachtige beeldspraken zoals wanneer Mikael over zijn moeder zegt: ‘Het leek alsof ze een been miste, maar wel probeerde te lopen. Dan was ik haar tweede been.’

Een boek dat blijft na-ijlen.  Conclusie: Jaap Robben is in staat gebleken een zeer volwassen roman te schrijven.

Titel Boek:

Birk

Auteur:

Jaap Robben

Uitgever:

De Geus

Kaft:
Tags : Andere landeneilandFamilievader