close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
15+

Een land vol fluisteraars

Paul Dowswell Kameraad Jeugdboek
Callenbach
Ernst Bergboer
Waardering: 7.0

Nu Poetin met zijn onvoorspelbaarheid de wereld de adem doet inhouden, is het actueel en net nog interessanter om over de geschiedenis van Rusland te lezen. Eerdere grote leiders hebben met hun machtswellust (Stalin) of juist verzoeningspogingen (Gorbatsjov) een grote stempel gedrukt op de wereldpolitiek. Hoe Poetin zich uiteindelijk tot hen zal verhouden en hoe hij over een jaar of vijftig wordt gezien, is vooralsnog koffiedik kijken.

Kameraad van Paul Dowswell komt in ieder geval op een welkom moment, nu Rusland met zijn machtspolitiek in de Oekraine zo in de schijnwerpers staat. Hoofdpersoon Misha woont met zijn vader in het Kremlin, zijn moeder is een aantal jaren geleden plotseling afgevoerd en nadien is niets meer van haar vernomen. De vader van Misha is als secretaris werkzaam voor Stalin, die door zijn personeel ‘de Vozhd’ wordt genoemd. Misha komt steeds meer achter de nadelen van het communistische systeem en weet door de verhalen van zijn vader, dat Stalin allesbehalve een onwankelbare rots is. Hij kan dat echter niet hardop zeggen, (‘we zijn allemaal fluisteraars. nietwaar?’) zelfs niet tegen zijn vader. Voor je het weet, word je verklikt en  ben je een vijand van de staat. Misha ziet dagelijks om zich heen hoe mensen verdwijnen, zonder vorm van proces. Misha verwoordt het treffend tegen zijn beste vriendin: ‘We zijn allemaal bang om te praten. We hebben allemaal geheimen die we voor ons houden, omdat we bang zijn dat er anders elk moment een valluik onder ons kan openklappen waar we in een oogwenk door verslonden worden’.

Paul Dowswell levert de laatste jaren met de regelmaat van de klok historische jeugdromans die net even een ander kant belichten. De jongeren in zijn boeken leven vaak op het snijvlak van goed en kwaad en moeten zelf zien uit te puzzelen waar ze staan. Auslander blijft daarvan het indrukwekkendste voorbeeld, waarin een lid van de Hitlerjugend tot inkeer komt. Iets soortgelijks is aan de hand met Misha in Kameraad. Hij gaat steeds meer twijfelen aan het regime, waar hij notabene zo’n beetje bij inwoont en is op den duur alleen maar bezig om geen verkeerde dingen te zeggen. Als de nazi’s in 1941 Rusland binnenvallen, wordt de verwarring en onrust met de dag groter en Misha wordt uieindelijk opgepakt en moet voor zijn leven vrezen.

Het wat vlakke verhaal, krijgt daardoor even een opleving maar de plotwending is dan weer erg toevallig. Het is geen boek waarbij je op het puntje van de stoel zit, daarvoor is het te opzeggerig en uitleggerig. Bovendien is Dowswell stilistisch geen enorm begaafde schrijver.  Maar hij snijdt wel interessante historische thema’s aan en doordat hij ze vanuit een ander gezichtspunt behandelt, zet hij aan tot nadenken. Kameraad maakt inzichtelijk hoe stug Rusland is en zal blijven. Misha realiseert zich tijdens zijn vlucht hoe overweldigend groot zijn land is. ‘En hij weet, diep in zijn hart, met onwrikbare zekerheid, dat iedereen die Rusland binnenvalt, het onheil over zichzelf afroept’.

Titel Boek:

Kameraad

Auteur:

Paul Dowswell

Vertaler:

Ernst Bergboer

Uitgever:

Callenbach

Kaft:
Tags : Andere landengeschiedenisjeugdboekOorlog en misdaadpolitiek