close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
15+

Je neemt altijd je eigen kop mee

Daan Remmerts de Vries Groter dan de lucht, erger dan de zon Jeugdboek
Querido
Waardering: 8.5

‘Wat weet je als je twaalf bent? Je weet niks, je weet geen bal. Je denkt dat je er alles van snapt. Maar dat is niet zo, neem dat van me aan”. De verzuchting van Elmer op de eerste bladzijde van Groter dan de lucht, erger dan de zon de nieuwe jeugdroman van Daan Remmerts de Vries, wekt de suggestie dat het om een boek over een zoekende pre-puber gaat. Dat is niet volledig onjuist maar er is veel meer aan de hand. Op diezelfde bladzijde stelt Elmer ook al vast dat vrijheid betekent dat je alles mag denken wat je wilt. Zolang het maar binnen je hoofd blijft. Maar dat het mag, betekent nog niet dat het prettig is. Elmer zakt steeds verder weg in een maalstroom van destructieve en dwangmatige gedachten, die hem deels worden opgelegd door een stem in zijn hoofd, die hij Lomax noemt.

Na het introductiedeel over een zomerkamp in Vlieland, waarin de stem Lomax zich voor het eerst openbaart, volgt een dagboek waarin Elmer zijn ervaringen op een nieuwe school beschrijft, waar hij naar toe moet nadat het op de vorige uit de hand is gelopen. In deze klas gaat het niet veel beter, Elmer vindt moeilijk aansluiting bij zijn klasgenoten en wordt al snel weer gepest. Het leidt tot een gevoel van wanhoop. ‘Wat als het NIET goed komt. Wat als ik NIET normaal blijk te zijn.’ De stem in zijn hoofd en de negatieve gedachten, over zichzelf en anderen, dringen zich steeds meer op. Elmer vindt zichzelf slecht maar denkt ook dat de wereld tegen hem samenspant. Hij weet zeker dat zijn klasgenoot Anton gevaarlijk is en plannen tegen hem maakt, en daarom moet Anton weg. Zijn paranoia gaat zo ver dat hij tekens in geschreven teksten ziet en denkt dat er dingen in de waterleiding leven.

Hij vertrouwt niemand meer, zelfs niet zijn therapeute die even een positieve invloed op hem lijkt te hebben. Na een paar wraakacties wordt hij geschorst van school en vertrekt met zijn moeder opnieuw naar Vlieland. Op het eiland komt hij al snel tot de conclusie dat hij misschien dingen heeft gezien die er niet waren en dat het alleen in zijn hoofd zat. De ontmoeting met een merkwaardige jongen, de strandjutter Ari, zet hem in beweging en langzaam herstelt zijn zelfvertrouwen. Elmer moet er mee leven dat hij zijn eigen kop altijd mee zal nemen, maar misschien kan hij er wel mee om leren gaan. Groter dan de lucht, erger dan de zon is een onverbiddelijke psychologische roman, een heel intens en geen gemakkelijk boek. Jonge lezers die er aan toe zijn, zullen er het nodige herkennen. Want op die leeftijd kom je er langzamerhand achter dat je je gedachten niet altijd onder controle hebt. Bij Elmer schiet het door in psychiatrische verschijnselen die je niemand toewenst, maar hij verzuipt er uiteindelijk niet in. Het einde is hoopvol, zonder zoetsappig te zijn.

Remmerts de Vries schetst geen rooskleurige wereld, al niet vanaf zijn eerste boeken, zoals het sterke Godje (2002, Gouden Griffel) waar dit boek qua thematiek aan doet denken. Mensen hebben meerdere kanten, ze kunnen zowel lief als kwaadaardig zijn, en de pester en de gepeste tegelijk. Remmert de Vries legt de getroebleerheid van de geest genadeloos bloot, maar doet ook handreikingen. Hij laat strandjutter Arri zeggen dat stemmen in je hoofd erbij horen en dat je gekke dingen mag denken. ‘Iedereen mag roepen wat ie wil in mijn kop’. Je kan best denken dat je de  school in de fik wil steken, als je het maar niet doet. Een pittige roman, die doet denken aan het werk van Peter Pohl, bij vlagen net zo pijnlijk en bijna onverdraaglijk. Zijn stijl is direct, soms staccato en en zonder veel  humor en relativering. Remmerts de Vries spaart de lezer niet, waarom zou hij ook? Dit is hoe het leven, en de menselijke geest, ook in elkaar steekt.

Titel Boek:

Groter dan de lucht, erger dan de zon

Auteur:

Daan Remmerts de Vries

Uitgever:

Querido

Kaft:
Tags : eilandjeugdboekLiefde en vriendschapoudersproblemenpsychiatrieSchool