Luitingh-Sijthoff
Alette Straathof
Zoals je op een duikplank staat, / de afstand tussen jou / en het klotsende blauw / veel groter lijkt dan hij leek / toen je vanuit het water keek;/
De eerste zin uit het gedicht Levensles staat model voor het soort poëzie dat Kees Spiering schrijft. Toegankelijk en begrijpelijk en tegelijk laat het niet alles zien. Er staat wat er staat en toch ook weer niet helemaal. Meteen valt het ritme op, en het gebruik van rijm en binnenrijm. Het is poëzie, zeker, maar zonder het gewichtige ‘zie mij eens gedichten schrijven’ toontje.
De strofe komt uit één van de oudere gedichten (uit 1997) uit de nieuwe poëzie bundel Jij begint. Het is tegelijkertijd een ‘best of’ en het magnum opus van de gewaardeerde dichter die sinds 1992 slechts vier bundels met jeugdpoëzie publiceerde. Dat ligt waarschijnlijk eerder aan de uitgevers dan aan hemzelf want Spiering is nooit gestopt. Hij publiceerde in de verschillende delen van Querido’s Poëziespektakel en in het tijdschrift Dichter. Daarin publiceerde hij vorig jaar een van mijn favoriete gedichten: Hamsters zijn meestal dood. De eerste twee verzen gaan als volgt:
Hamsters zijn meestal dood. / Hooguit drie dagen nadat je ze / na maanden zeuren en vragen / van winkel naar huis hebt gebracht / – naar huis en geurig hooi, nieuwe / molen, nieuwe kooi met groentesnoer / oud schoteltje vol vers voer – worden ze ziek. // Slappe hamster op een handdoek / op je schoot, smeek je ze / naar de dierenkliniek te gaan / maar: ‘We zien het nog éven aan.’ / De volgende morgen is hij dood.
Het is leesbare en verhalende poëzie: de gedichten zijn voor jeugdpoëzie relatief lang. Maar er staat doorgaans geen woord te veel in. ‘Er mag geen woord of leesteken te veel of te weinig in staan’, zegt Spiering zelft in het voorwoord. Hij doet altijd dagen en soms weken over een gedicht doet. ‘Het moet zo dat het niet beter kan.’
Zijn thematiek is grofweg gezegd: het leven van jongeren. Ouders, school, liefde, dood en alles daar tussenin. Het raakt aan vele gevoelens maar wordt nooit loodzwaar. Maar het is zeker ook niet lichtvoetig. Lees Een brief over pesten dat getuigt van een hartverscheurende eenzaamheid. ‘Weer breng ik mezelf / naar het schoolplein. / De kring: wachtend, / fluisterend, lachend – / zijn plannen nog verborgen / als duivels in een doos. /
Ik vind het bij poëzie lastiger dan bij proza om te duiden wat het goed of minder goed maakt. Dat is voor een groter deel gevoelsmatig. Natuurlijk gaat het om ritme, rijm, originaliteit, leesbaarheid en diepgang. Dat zit bij Spiering allemaal goed maar het is het diepe levensgevoel dat uit de verzen spreekt, dat het daar bovenuit tilt. Spiering weet dat op een sublieme manier in taal te vangen, dusdanig dat het voor jongeren een feest van herkenbaarheid moet zijn. Misschien nog belangrijker: veel verzen wil je vaker lezen, veel vaker.
De illustratrice is Alette Straathof die twee jaar geleden afstudeerdeaan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. In zwart wit, met de steunkleur blauw, ondersteunt ze de poëzie met sjablonen en tekeningen. Op zo’n manier dat het een eenheid vormt en een genot om naar te kijken.
Wat een prachtige bundel is dit. Een magnifiek overzicht van het werk van één van Nederlandse beste jeugdpoëziedichters.
Vooruit, nog eentje dan, het heet Dicht:
‘Dit gedicht zit dicht. Pot / dicht op slot. Je ziet / zijn buitenkant. Meer niet. // Zoek maar naar kiertjes / spleetjes, reetjes, gaatjes / scheurtjes. Je vindt ze niet. // Dit gedicht is een pak vla. / Nooit ga je weten wat erin zit. / Aardbeien, vanille, banaan of chocola. // Maar je kunt het optillen, bekijken / naar iemands hoofd gooien / in je zak stoppen, naast je bed zetten. // Je kunt erin knijpen als je bang bent / wanneer je je schaamt of bij verdriet. / Met de meeste gedichten kan dat niet.
