Lemniscaat
Margaretha van Andel
De broer van Cora werkt voor een bedrijf dat interactieve hologrammen maakt van mensen. Naast beroemdheden leggen ze zich toe op gewone mensen, zodat die na hun overlijden niet door hun naasten gemist hoeven worden. Cora denkt dat er een kans is dat ze weer met haar overleden moeder kan praten en omarmt het idee van een identieke kopie. De directie is in haar geïnteresseerd omdat ze autistisch is, wat haar voor hen extra interessant maakt.
Cora gaat in op het verzoek om van zichzelf zo’n hologram te laten maken. De zoon van de directeur met wie ze bevriend is geraakt, en die ook autistisch blijkt, is negatief en sceptisch over het bedrijf van zijn vader en Cora doorziet pas later waarom dat is. Gelukkig is het dan nog niet te laat om het tij te keren. In een wervelend slot dat zwaar over de top is maar zeer vermakelijk leest, leert ze het bedrijf een lesje.
De Schotse schrijfster Elle McNicoll schreef na Een soort vonk opnieuw een roman over wat ze zelf noemt ‘de neurodiverse gemeenschap’. In zekere zin is het activistisch proza waarmee ze wil laten zien dat ieder mens de moeite waard is zoals hij of zij is. Er komen ethische vragen aan de orde zoals: moeten we ziektes en ‘afwijkingen’ willen uitbannen. Stel dat de technologie ons daar toe in staat stelt, willen we dan mensen zonder stoornissen in het autistische spectrum.
Het antwoord van de schrijfster is niet verrassend. Ze laat ze de lezer stil staan bij de grenzen van de technologie, zie ook bijvoorbeeld ook in Toen mijn broer een robot werd. Is digitale onsterfelijkheid wenselijk of per definitie afkeurenswaardig. McNicoll laat het gevaar zien van verblinde wetenschappers en ondernemers die de kritische vragen van Cora afdoen als ‘gezeur over ethiek’. Het is immers vooruitgang en er valt veel geld mee te verdienen.
Cora en haar vriend Adrien zijn als personages zeer geslaagd. Het verhaal waaiert soms nogal breed uit en het pompeuze slot is gewaagd maar wel effectief. Laat ons zien wie je bent stemt tot nadenken over de gevaren van de voortdenderende digitale en technologische ontwikkelingen.
