Luitingh-Sijthoff
Jenny de Jonge
Is het een gave of een vorm van hooggevoeligheid? Het kost de 12-jarige Mila de nodige moeite om uit te leggen hoe het kan dat ze zo opmerkzaam is en dingen voelt. Als ze in Amerika bij het huis van een vriend van haar vader arriveert, is haar eerste indruk dat het ‘geen gelukkig huis’ is. Ze kan dan nog onmogelijk weten hoe raak dat gevoel is. Emoties van anderen van anderen komen direct bij haar binnen en ze ziet de relaties tussen mensen. Mila weet feiloos uit alle details en piepkleine feitjes dingen te destilleren die anderen niet opmerken. Ze tuurt in zielen, zegt ze zelf, maar ze is geen mystica. Zoals anderen een muzikaal gehoor hebben, zo ziet Mila het ‘zo duidelijk als een lichtreclame’ (verwijzing naar de coverafbeelding) of iemand boos of verdrietig of teleursgesteld is.Ze dacht alitjd dat iedereen dat had, maar dat blijkt niet zo te zijn. Integendeel: de meeste mensen gaan heel veel hints uit de weg, houden zich doof of hebben bepaalde dingen allang verdrongen.
Meg Rosoff, die sinds kort in bonus leeft omdat ze stickertjes met ‘winaar Astrid Lindgren Memorial Award’ op haar boeken mag plakken.Tegelijkertijd met de vertaling van Jonathan gaat los, haar eerste roman voor volwassenen (een ongelukkige coïncidentie in het jaar dat ze de belangrijkste internationale jeugdboekenprijs wint) verschijnt haar jeugdroman Mij niet gezien uit 2013 in ons land. Rijkelijk laat voor zo’n belangrijke auteur.
Rosoff beschrijft de rotzooi die volwassenen ervan maken door de ogen van een 12-jarige. De beste vriend van haar vader wordt vermist en in de zoektocht die ze samen ondernemen, komt ze tot opmerkelijke ontdekkingen. Volwassenen praten over veel lastige dingen niet en zijn daarnaast in staat om tegen hun dierbaren te liegen. Dat is een enorme schok: als ze over het één kunnen liegen, kunnen ze het immers ook over iets anders. Mila’s gevoel vertelt haar van alles maar zet haar ook af en toe op het verkeerde been, door het bedrog van de mensen die ze dacht te kunnen vertrouwen. ‘De mensen van wie ik dacht dat ze op me zouden passen, zitten ernaast’. Een heftige conclusie voor iemand van wie de diepste angst is om alleen achter te blijven. Mila weet dat het ooit gaat gebeuren, haar ouders gaan haar alleen laten en dan is ze geen kind meer. Maar nu is ze nog wel een kind en moet ze beschermd worden. Ze projecteert haar gevoelens op de baby van de vermiste man, voor wie ze een diepe genegenheid voelt: ook hij zal er achterkomen dat het leven onvolmaakt, gevaarlijk en vol verraad is. Maar ook vol liefde. Mila weet dat haar ouders van elkaar houden, ook al liegen ze soms tegen haar.
Rosoff schrijft zo mooi dat je sommige passages meteen nog een paar keer leest om de kracht ervan beter tot je door te laten dringen. Ze zet de lezer op een spoor maar begeleidt hem niet tot het einde. Romans van Rosoff zijn als uitgezette wandelroutes waarbij halverwege de bordjes zijn weggehaald. Mij niet gezien is een boek over de weerbarstigheid van vriendschap, liefde en relaties. De onmacht kan zo groot worden dat je er eigenlijk niet meer wilt zijn. Het gaat vooral over opgroeien en volwassen worden en afscheid nemen van het kind zijn. De gelaagdheid maakt dat het verhaal zich niet direct laat doorgronden en dat je blijft nadenken over de betekenis van personages, voorvallen en dialogen. Een roman die lang blijft nasudderen en dat is een kenmerk van hoogstaande (jeugd)literatuur.
Mij niet gezien
Meg Rosoff
Jenny de Jonge
Luitingh-Sijthoff