Properzia van Jean-Claude van Rijckeghem, Querido, 15+
Haar vader stelt dat als zijn dochter in het huwelijksbootje stapt, het meteen zou kapseizen. “Je praat te luid, je denkt te veel na en je kent je plaats in de wereld niet.” Properzia is inderdaad ‘zo koppig als een kerktoren’ en veel minder meegaand dan haar jongere zus Beatrice. Als die in het huwelijk treedt, gaat haar leven beginnen, meent hun vader. Properzia is 15 maar moet nog maar een paar jaar wachten omdat ze te onvolwassen zou zijn en dat vindt de notarisdochter een prima idee. Dan heeft ze lekker de tijd om boeken te lezen en tekeningen te maken.
Haar vader stuurt haar echter naar een klooster en dat is uiteraard niet een plek waar Propezia gedijt. Ze is van mening dat ‘kappen er zijn om over de haag te gooien, habijten om aan de wilgen te hangen en kloosters bestaan om uit te ontsnappen.’ Ze voegt de daad bij het woord, hakt haar vlecht af en sluit zich samen met haar ezel aan bij een groep jongens die onderweg gaan van Bologna naar Rome
De Vlaamse auteur Jean-Claude Van Rijckegehm heeft inmiddels een klein oeuvre bij elkaar geschreven aan verhalen over sterke jonge vrouwen in verschillende perioden van de geschiedenis. De titels spreken voor zich: Jonkvrouw, Galgenmeid, Onheilsdochter en IJzerkop. Meiden die niet worden geacht voor zichzelf op te komen en voor wie het niet vanzelfsprekend is om een rol van betekenis te spelen. Maar de personages van Van Rijckeghem laten zich niet in de luren laten leggen door mannen.
Properzia is voor het eerst vrij letterlijk gebaseerd op een echt levensverhaal. Properzia de ‘Rossi was een Italiaanse beeldhouwster en houtsnijdster uit het einde van de vijftiende eeuw. Als ze niet echt had geleefd, had ze zomaar door Van Rijckeghem verzonnen kunnen zijn. Het is een ‘pittig dametje’ (natuurlijk een kwalificatie die mannen haar geven) dat kunstwerkjes van perzikpitten maakt.
In een opgewekte en humoristische stijl neemt Van Rijckeghem de lezer mee in haar leven en de kunst van de Renaissance en het rijke Roomse leven. Properzia treedt per vergissing in het huwelijk met een bandiet en wordt een soort van assistent van Michelango. Maar, weet ze, zou nooit alleen een muze of hulpje kunnen zijn, ze ambieert een eigen carrière waarin haar talenten tot wasdom komen.
Helaas is er die vader van haar. Die haar zelfs komt opzoeken tijdens de tocht en terughaalt en opnieuw wil opsluiten. Properzia weet dat ze altijd een teleurstelling voor hem zal blijven, behalve als ze de kunst opgeeft. Maar dat wil ze niet, ze wil niet vrouw van, de dochter van of de moeder van zijn. Ze wil beedhouwster worden.
Properzia past prima in de lijn van de vorige boeken van Van Rijckeghem en is daardoor een tikje minder verrassend. Het leest soms bijna als een vervolg op IJzerkop, in een andere tijd en setting. Neemt niet weg dat de Vlaming er een meester in blijft om zo’n historisch verhaal met veel lucht en relativering te vertellen.
\
