close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
10+

Als de nazi’s hadden gewonnen

Sally Gardner Een planeet in je hoofd Jeugdboek
Moon
Roos van de Wardt
Waardering: 8.0

Dictaturen en gewelddadige regimes zijn een gewild thema in de jeugdliteratuur. Met als uitschieter natuurlijk de succesvolle trilogie De Hongerspelen en recent publiceerde Floortje Zwigtman het eerste deel van een drietal boeken over een totalitair bewind. Het is de kunst om zo’n tirannie geloofwaardig neer te zetten en daar slaagt Sally Gardner in Een planeet in je hoofd wonderwel in. Ze kreeg er de Carnegie Medal, een van de belangrijkste Britse jeugdboekenprijzen, voor. Het is van meet af aan duidelijk om wat voor regime het gaat: dat van de nazi’s die de oorlog hebben gewonnen en in 1956 het volk onder controle hebben.

Het land is verdeeld in zuiveren en onzuiveren. Hoofdpersoon Standish Treadwell behoort tot de laatste groep, zijn ogen hebben een verschillende kleur en hij is dyslectisch. Daarom woont hij met zijn opa (zijn ouders zijn afgevoerd) in een slechte zone, afgesloten van ‘het Moederland’, dat wordt beheerst door de ‘lerenjasnmannen’. De roman beschrijft de wending die hun leven krijgt als er een gezin naast opa en Standish komt wonen. Standish ontwikkelt een innige vriendschap met Hector, waardoor zijn leven vol  angst, armoede en honger weer wat kleur krijgt. De twee tillen elkaar op en inspireren elkaar. Hector zegt over Standish: ”Je hebt spoorlijndenkers en je hebt jou, Standish, een briesje in het park van de fantasie”. Om aan de grauwe werkelijkheid te ontsnappen, fantaseren ze nieuwe werelden, waar de Nederlandse titel op is gebaseerd. Dat is allemaal voorbij als Hector verdwijnt nadat hij de bal over de muur bij hun huis heeft geschoten. Standish en zijn opa bedenken een plan dat een ingrijpende daad van verzet kan zijn. Ze willen het uitvoeren op het moment dat het regime het volk voorspiegelt dat ze er in geslaagd zijn op de maan te landen.

Auteur Sally Gardner is net als de hoofdpersoon in deze roman dyslectisch. Haar heldere zinnen en het ongecompliceerde taalgebruik sluiten daar bij aan. Trouwens zonder dat Gardner op de knieën gaat. Een planeet in je hoofd is een vlot boek, ondanks het zware thema. Jammer van het lullige omslag dat detoneert met de realistische inhoud en de hier en daar wat truttige vertaling (van zowel krachttermen als de titel: Maggot Moon).

Hoewel het duidelijk is dat het om nazi’s gaat, schrijft Gardner geen ‘wat als…’ scenario en ligt de focus niet louter op het systeem en de machthebbers. Ze concentreert zich vooral op de karakters die emoties en angsten hebben die zeer invoelbaar zijn. De moed maar ook de voorzichtigheid en de grote en kleine daden van verzet, zeggen veel over de weerbaarheid en kracht van mensen. Maar  Standish constateert ook dat het niet eevoudig is om het aan te pakken: ‘Zo’n wrede natie is het Moederland dus, het verbaast me dat er nog niemand is opgestaan om het loeder te wurgen.’ Hij doet zelf een wurgpoging wat tot een even huiveringwekkend als troostrijk einde leidt.

 

 

 

 

 

 

Titel Boek:

Een planeet in je hoofd

Auteur:

Sally Gardner

Vertaler:

Roos van de Wardt

Uitgever:

Moon

Kaft:
Video description:

De trailer bij Een planeet in je hoofd (Engelse titel: Maggot Moon) van Sally Gardner, een boek over een dictatoriaal regime in 1956.

Tags : jeugdboeknaziSpanning en avontuur