De Messi van de kanker

Edward van de Vendel en Roy Looman Het kankerkampioenschap voor junioren Genre: Jeugdboek
Uitgever: Querido

Het kankerkampioenschap voor junioren is een controversiële titel want de metafoor van een wedstrijd ligt bij een ziekte als kanker gevoelig. Als je kunt winnen, dan kun je blijkbaar ook verliezen. Heb je niet hard genoeg gevochten als de ziekte blijft of terugkomt of je fataal wordt? Na het lezen is de scepsis over de titel verdwenen. Edward van de Vendel schrijft het verhaal van Roy Looman op, die op zijn vijftiende de diagnose lymfklierkanker krijgt en vanaf het eerste moment de competitie aangaat. Hij zal die ziekte verslaan (‘ik ben de Messi van de kanker’), zo voelt dat voor Roy en dat is volstrekt plausibel en geloofwaardig. Een psycholoog legt uit hoe dat voor de meeste jongeren werkt: ze gooien zichzelf vol in de strijd en nemen nauwelijks tijd om er over na te denken wat er gebeurt. Roy krijgt dat keihard terug nadat hij genezen is verklaard en zich dan juist beroerder voelt dan ooit. Hij krijgt paniekaanvallen en dat is verklaarbaar: De angst die er toen had moeten zijn, komt dan pas naar boven. Het houdt niet op met de ziekte zelf, zoals Roy het verwoordt: ‘Leven na kanker is hard werken – ik hou van hard werken, maar ik ben niet zo tevreden over de arbeidsvoorwaarden’.

Het verhaal van Roy is bij uitstek  geschikt voor de Slashreeks, waarin schrijvers romans maken van het verhaal van een jongere (notabene ooit door Van de Vendel bedacht en begonnen met De Gelukvinder), maar is opvallend genoeg niet in deze serie verschenen. Het is knap hoe Van de Vendel in de huid van zijn hoofdpersoon kruipt en diens verhaal in alle dimensies vertolkt, op indringende en razendeerlijke wijze. Er wordt weinig verhuld: van de smerige chemoscheten (die echt ernorm schijnen te stinken) tot het invriezen van Roy’s zaad, voor het geval hij onvruchtbaar mocht raken door de operatie. Het is een verhaal over verdriet, vertwijfeling en angsten maar ook over liefde en vriendschap. De bezorgheid van zijn ouders, de struisvogeltactiek van zijn tweelingbroertjes, de betrokkenheid van zijn voetbalteam en met name de omgang met zijn beste vrienden. In hun onbezorgde tienerleven (‘lol en leuk, dat was ons verbond’) is ziekte en dood ineens een thema waar wel over gesproken moet worden. Ontroerend is de scene waarin één van de vrienden opbiecht dat ze zich allemaal hebben laten checken op ziektes.

De ik-vorm laat het verhaal heel dichtbij komen, de lezer zit bovenop het verhaal dat meer is dan een patiëntenrelaas maar ook veel vertelt over volwassen worden. Het  kankerkampioenschap voor junioren leest als een razendspannend wedstrijdverslag met een verlenging die er niet om liegt