close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
15+

Een rasechte feministe – ‘Geef me de ruimte -het eigenzinnige leven van Thea Beckman’ van Vivian de Gier

‘Geef me de ruimte – het eigenzinnige leven van Thea Beckman!’ van Vivian de Gier, Balans, 448 blz., € 29,99

Nadat ze haar kinderen had opgevoed stortte Thea Beckman zich op een studie én een schrijverscarrière waarin ‘Kruistocht in spijkerbroek’ het onbetwiste hoogtepunt vormt. Het belang van haar werk is niet altijd op waarde geschat. De biografie van Thea Beckman laat vooral zien hoe activistisch haar werk eigenlijk was.

Een burgemeester typeerde Thea Beckman ooit als een wat slordige, kleine vrouw die rookte als een ketter en pittig in haar uitspraken was. Hij zei er meteen achteraan dat hij haar ook een buitengewoon ontwikkelde en onderlegde vrouw vond. Dat is in notendop een beschrijving die de rode draad vormt in de biografie ‘Geef me de ruimte – het eigenzinnige leven van Thea Beckman!’.

Viviane de Gier schreef de biografie van de schrijfster van succesvolle historische kinderboeken, waarvan ‘Kruistocht in Spijkerbroek’ verreweg de bekendste is, en nog altijd een prominente plek binnen de Nederlandse jeugdliteratuur inneemt. De Gier aarzelde over dit project omdat het beeld was dat Beckman een nogal stuurse vrouw was die een saai leven leidde. Maar De Gier´s credo ‘saaie mensen bestaan niet’ wordt waargemaakt in deze zeer lezenswaardige biografie. Beckman ging op latere leeftijd nog studeren, werd Dolle Mina en reisde de hele wereld over voor de research voor haar boeken. Bepaald geen doorsnee leven dus.

Beckman brak pas laat door als schrijfster. Op haar 34e publiceerde ze al een kinderboek, maar ze had haar zinnen gezet op schrijven voor volwassenen. In de periode dat ze baarmoederhalskanker had, nam ze twee grote beslissingen. Ze wilde het atheneumdiploma halen en ging zich toeleggen op kinderboeken. Je kon beter één ding goed doen dan op meerdere paarden blijven wedden, vond Beckman.

Beide werden een succes. Ze rondde een universitaire studie af en het boek dat ze in haar hoofd had over de kinderkruistochten in de dertiende eeuw. Werd een bestseller. Niet langer dan een half jaar werkte ze aan ‘Kruistocht in spijkerbroek’ dat verscheen in het jaar dat ze 50 werd. Het boek veranderde alles, ze kreeg er een gouden griffel voor en ineens was ze een grote naam in schrijversland.

De Gier besteedt veel aandacht aan de ontwikkeling van de jeugdliteratuur in de vorige eeuw, wat de biografie doet uitstijgen boven een levensverhaal. De thematiek in kinderboeken veranderde, net als de kijk op de literaire waarde. Dat had gevolgen voor Beckman  die steeds meer kritiek kreeg op haar stijl, vooral op de vermeende clichés, het slordige taalgebruik en de stereotype karakters. Ze trok zich er weinig van aan. “Ik heb geen greintje gevoel voor poëzie, ik schrijf zoals ik gebekt ben”, zei ze daar zelf over. Ze was bovenal een verhalenverteller en geen mooischrijver. De Gier staat nogal uitvoerig stel bij het gebrek aan erkenning van de griffeljury’s. Terwijl ze  met een vlag en wimpel, twee keer zilver en één keer goud niet slecht is bedeeld.  Daar krijgt de biografie iets onnodigs defensiefs, vooral door het citeren uit brieven van kinderen die haar werk zo waardeerden.  

Opvallend is hoe activistisch veel boeken van  Beckman waren. Van de trilogie over de 100-jarige oorlog die begon met ‘Geef me de ruimte’,  tot Hasse Simonsdochter, over de vrouw van Jan van Schaffelaar. en de toekomstcyclus over ´Kinderen van Moeder Aarde´. Ze stelde de corruptie van de macht en de verwoesting van de aarde aan de orde, maar vooral de achtergestelde positie van vrouwen. Beckman blijkt een rasechte feministe te zijn geweest en sloot zich niet voor niks aan bij de Dolle Mina’s.  Veel van haar personages tonen aan dat meisjes en vrouwen zich met durf en doorzettingsvermogens aan de omstandigheden kunnen ontworstelen. Dat is precies wat Beckman in haar leven zelf deed. De ongeschoolde huisvrouw die eerst kinderen opvoedde en daarna ging studeren, carrière maakte en een belangrijke schrijfster werd. Deze biografe laat ook overtuigend zien hoe groot de invloed van Thea Beckman is geweest. Ten eerste kreeg ze veel kinderen aan het lezen, maar ze beïnvloedde meisjes om hun eigen pad te kiezen en ze zette het vak geschiedenis op de kaart.

‘Geef me de ruimte’!’ is een toegankelijke  en bij vlagen zeer vermakelijke biografie waarin de ‘stuurse’ Beckman een mens van vlees en bloed wordt.

Deze bespreking stond op 11 oktober in het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant

Tags : biografiefeminismeklassiekerOver Jeugdliteratuur