De Harmonie
Wiebe Buddingh'
Jim Field
Een knuffel kan van levensbelang zijn. Als de nieuwe stiefzus van Jack zijn dierbare speelgoedvarken UV (UtVarken) uit het autoraam gooit is de jongen dan ook meer dan ontroostbaar. J. K. Rowling heeft in het hoofdstuk daarvoor onversneden duidelijk gemaakt hoe hoeveel steun Jack aan UV heeft. Ondanks zijn prille leeftijd hebben ze samen al een enorme geschiedenis en een schat aan verhalen over hun avonturen. Zijn stoffen vriend begrijpt alles zonder uitleg, helpt hem door de rotdagen en beschermt hem tegen de ruzies, vooral ook die van zijn ouders voor de scheiding.
Jack is dus niets minder dan hysterisch na het tragische verlies van zijn beste vriend. De vervangende knuffel (‘Het kerstvarken’) die hij nog dezelfde dag van zijn stiefzus krijgt, maakt zijn woede en verdriet niet minder. Jack besluit in de nacht op zoek te gaan naar UV maar dan blijkt zijn nieuwe kerstvarken te kunnen praten, net als veel andere Dingen in zijn slaapkamer. “De klerenkast heeft grote bruine ogen waar eerst knoesten in het hout zaten en een mond op de plaats van het sleutelgat”.
Het Kerstvarken legt uit dat UV nu in het Land van Verlies is, waar dingen naar toe gaan die zijn kwijtgeraakt. Jack wil er subiet naar toe en verandert in een miniwezen van twintig centimeter. Dat is de ‘perron negen driekwart’ uit Harry Potter, de toegang tot een wereld zoals alleen Rowling die kan bedenken. Het Kerstvarken is haar tweede volwaardige kinderboek (na De Ickabog) dat niets met het universum van Potter te maken heeft. En toch hangen Harry en Zweinstein boven iedere bladzijde. Jack komt terecht in een magische wereld vol vrienden en vijanden en is ook weer degene op wie men het heeft gemunt. Want hij is een mens. De zoektocht naar UV leidt hem samen met Het Kerstvarken door gebieden met namen als Niemendal (bestemd voor waardeloze voorwerpen) en Had-Ik-Je-Maar (waar de dingen verschrikkelijk worden gemist) via De Vlakte van de Verstotenen en Het Eiland van de Dierbaren naar De Stad van de Verloren Schatten.
Rowling gaat ver in haar verzonnen wereld die vernuftig in elkaar zit. Naast een kurkentrekker, muizenval en een nietmachine die menselijke gevoelens hebben, zijn er ook personages met namen als Gedicht, Geluk, Hoop en Ambitie. Het valt niet altijd mee om in het spoor van de tomeloze fantasiewereld te blijven. Natuurlijk zit er tijdsdruk op het verhaal, is er een boosaardige machthebber en staat er een figuur in een zwarte mantel achter een pilaar.
Het is wat veel voor één boek maar Rowling slaagt er toch weer in je een wereld binnen te trekken die meer is dan wat het lijkt. Het gaat opnieuw over goed en kwaad maar ook over hoe achteloos we met spullen omgaan. Het duivelse dilemma waar Jack tenslotte mee te maken krijgt levert een even genadeloos als ontroerend einde op.
