Leopold
Sanne te Loo
De twaalfde eeuw is voor kinderboekenschrijver Linda Dielemans eigenlijk kort geleden. Haar boeken spelen zich doorgaans veel eerder af, in de prehistorie (Het lied van de vreemdeling) of de bronstijd (Brons). Koningsspel is gesitueerd in de Middeleeuwen en is gebaseerd op het legendarische verhaal over de Lewis-schaakstukken. Rond 1830 werden er 93 iveren schaakstukken ontdekt op een Schots eiland, in verbazingwekkende goed staat. Het is niet precies bekend hoe de vondst is gegaan en waarom de schaakstukken zo goed geconserveerd zijn. Waarschijnlijk zijn ze in een kleine gemetselde ruimte in een zandbank bewaard. Waar de kenners het meteen over eens waren: het gaat om snijwerk van uitzonderlijke kwaliteit en ze zijn waarschijnlijk in de twaalfde eeuw in Groenland vervaardigd. Tegenwoordig zijn de schaakstukken te zien in musea in Engeland en Schotland
Linda Dielemans bedenkt in dit boek wat de basis kan zijn geweest voor het vervaardigen van de schaakstukken van Lewis. Een ‘zo kan het gegaan zijn’ avontuur over Auga, een Groenlands meisje met veel talent voor de snijkunst. Ze wil graag weg van haar conservatieve moeder en ziet kans om met haar vader mee te gaan op een handelsexpeditie naar Oost. Daar wordt haar gave direct opgemerkt en krijgt ze het verzoek vanuit het koningshuis om vier speelborden vol ivoren schaakstukken te maken. Er zit en addertje onder het gras en Auga dreigt de speelbal te worden in een geheime samenzwering waarin het koningshuis en de kerk een rol spelen.
Het is een verhaal over verraad en machtswellust, maar ook over emancipatie. In die zin doet het boek enigszins denken aan de boeken van Jean Claude van Rijckeghem, zoals Onheilsdochter en IJzerkop, waarin jonge vrouw ook hun eigen gang gaan, ondanks de heersende moraal. Koningsspel is iets minder feministisch en maar meer een ontwikkelingsroman waarin de historische context de hoofdrol speelt. Het interessante historische gegeven sneeuwt wat onder in de wijdlopige verteltrant over de machtsstrijd. Koningsspel is daardoor een nogal massief boek waarin de auteur nooit helemaal los komt van de research. Net als in Brons laat Dielemans voorwerpen aan het woord: in parallelle hoofdstukken voeren de schaakstukken hun eigen strijd uit. Een aardige vondst, maar minder overtuigend dan in Brons, vooral omdat het een beetje los aan de roman hangt.
Koningsspel is mooi vormgegeven, met een belangrijke rol voor illustratrice Sanne te Loo, die meerdere registers opentrekt en echte illustraties bij het verhaal maakt. Haar tekeningen vallen op door sfeer en kleurgebruik, en zijn te zien als een soort historische tableautjes. Van de schaakstukken heeft ze bijna komische personages met verbaasde uitdrukkingen gemaakt Het zou me niet verbazen als Te Loo hiervoor in de prijzen gaat vallen.
