Scartown van Tristan Blancks, vertaling Esther Ottens, Querido, 12+
Thrillers krijgen regelmatig onterecht het predicaat literair mee. Maar als er een boek is dat de stempel ‘literaire thriller’ wel verdient is het Scartown. Spannend, gelaagd, deksels goed geschreven en met een ingenieuze plot. Het is het eerste boek van de Australische schrijver Tristan Bancks dat in het Nederlands is verschenen. Bancks refereert niet geheel toevallig het jeugdboek De schaduw van Skellig van David Almond, de auteur van boeken met een vergelijkbare duistere sfeer en suspense. Suspense is ook al zo’n term dat in dit geval volledig de lading dekt.
Binnen een paar bladzijden zit de lezer midden in de actie. Will breekt met twee vrienden (een tweeling) in in een huis in een ondergelopen dorp dat langzaam weer boven water verschijnt. Niemand wordt geacht daar te komen, maar dit drietal gaat stiekem naar binnen en treft er enorme stapels bankbiljetten en menselijke botten aan. Dat is het startsein van een spannende en gevaarlijke zoektocht waarbij het drietal op zoek gaat naar de oorsprong van dit mysterie. Regelmatig wil je roepen: ga nou niet terug naar dat huis man, dit gaat helemaal mis. Dat weet Will ook wel maar toch doet hij het en dat is niet zo vreemd want de vondst raakt aan zijn persoonlijke verhaal.
De vader van de dertienjarige Will is acht jaar geleden plotseling verdwenen en is onlangs officieel dood verklaard. Will denkt lang dat hij in de steek gelaten is, maar wat als zijn vader vermoord is en de botten in het huis van hem zijn? Bancks schrijft de persoonlijke tragedie in prachtige taal. Zijn moeder is niet meer zichzelf sinds haar man verdwenen is en het dorp is ondergelopen. Soms lijkt het wel alsof Will twee vermiste ouders heeft. “Ergens diep in mijn moeder ligt het ondergelopen dorp van wie ze vroeger was.”
Alles in dit boek roept het gevoel op van een Twin Peaks-achtige Netflixverfilming waarin de symboliek niet wordt geschuwd. De desolate omgeving, het mislukte damproject met lekkages die het landelijke nieuws halen en huizen die weer boven water komen met kraaien in de vensterbank. Je ziet het zo voor je. De falende politieagenten, de dementerende opa van Will, de alcoholische vader van de tweeling. Het zijn stuk voor stuk karaktervolle personages die tot leven komen, net als de hoofdpersonen zelf. Bancks schuwt de gruwelijkheden niet maar overdrijf ze ook niet. Er vinden bizarre dingen plaats, maar ze passen geloofwaardig in dit verhaal.
Verfilming is niet nodig, want het boek is vanzichzelf goed genoeg. Beter dan dat, het plot is onverwacht en laat zien wat mensen voor elkaar verborgen kunnen houden. En vooral hoe kinderen door volwassenen in de maling worden genomen.
