Verslag van het leven van een angstige zus

Erna Sassen Kom niet dichterbij Genre: Jeugdboek
Uitgever: Leopold

Met Dit is geen dagboek zette Erna Sassen zichzelf op de kaart. Het is een indringende jeugdroman over de zelfmoord van een moeder en depressiviteit, die nog altijd veel wordt gelezen, ook voor de leeslijsten op school. Dik drie jaar later ligt er een volgende young adult roman van Sassen: Kom niet dichterbij. Er zou een disclaimer op de kaft mogen: Pas op, dit is een heftig boek; niet lezen voor het slapen gaan. Het knaagt, zeurt en deprimeert vooral. Het leven is geen lolletje en zit vol met gevaar en angst. Dat lijkt de belangrijkste boodschap van Sassen die zelf de nodige butsen heeft opgelopen en dit heeft dan ook veel weg van een autobiografisch ingestoken verhaal. Sassen stelt zich kwetsbaar op door het verhaal te vertellen van een meisje met een verwrongen zelfbeeld, dat moeite heeft met relaties en het nauwelijks aandurft het leven te leven.

Sassen kiest ervoor dit verhaal van Reva te vertellen van uit het perspectief van haar zus Marjolijn. Zij beschrijft wat haar zus overkwam door uit haar herinnering te putten. Het wordt steeds duidelijker dat Reva een eetprobleem heeft en Marjolijn probeert de oorzaken daarvan te ontrafelen. Haar zus studeert aan een theateropleiding, heeft veel talent maar verknalt het op cruciale momenten. Ze stelt zich afhankelijk en obsessief op ten opzichte van mannen. Reva wil groots en meeslepend leven (‘Je zal maar in Winschoten wonen met een schemerlamp en een verlaagd plafond en vier kinderen op de middelbare school. Met geen kans op verandering of verbetering’) maar brengt misschien wel de meeste tijd door in bed met een deken over haar hoofd.

Doordat  de verteller de zus is van de persoon om wie het gaat, blijven de gevoelens en emoties op afstand en dat is een minpunt. Het raakt niet echt en het komt niet heel dichtbij, als dat de bedoeling van Sassen is, wat ze met de titel feitelijk al suggereert, dan slaagt ze daarin. Hert komt de intensiteit van de roman niet ten goede. Voordeel van deze keuze is wel dat invoelbaar wordt gemaakt hoe moeilijk het voor de omgeving is om te dealen met een depressief familielid: de onvoorspelbaarheid, de manipulatie en de passieve agressiviteit.

De structuur met veel tijdswisselingen is knap en Sassen laat daarmee zien dat ze echt wat in haar mars heeft. Net als in haar Dit is geen dagboek vertelt ze het verhaal niet keurig chronologisch maar blikt ze terug en vooruit en kiest voor een fragmentarische stijl. Dat past goed bij de toestand van Reva, die na een psychose een tijdje in een inrichting zit en daarna kiest voor een solo-carriere. Tegen het einde wordt de rol van de vader prominenter en raakt het boek aan de discussie over hervonden herinneringen.

Kom niet dichterbij is een dapper boek maar leest teveel als een verslag om echt te raken en is als roman maar ten dele geslaagd.