‘Vuile handen’ van Marco Kunst, Maand van de filosofie/Querido, 12+
“De rugzak met de dodelijke lading bonkt bij iedere stap die ik zet tegen mijn rug”. De laatste zin van de proloog zet meteen alles op scherp. Achim is op een plek met veel mensen en er lijkt iets onomkeerbaars te gaan gebeuren. In de volgende hoofdstukken van Vuile handen wordt de aanloop naar dit moment beschreven.
Marco Kunst schreef het kinderboek bij de Maand voor de Filosofie van 2025, die dit jaar als thema ‘Mij een zorg’ heeft. Uit het statement van de organisatie: “Zorgen is niet alleen maar zwaar, maar zorgen is ook zorgen dat het leuk wordt, dat het goed komt, dat het mooi wordt, en zorgen is ook zorgen voor jezelf.” Een onderwerp waar je meerdere kanten mee uit kan, en dat doet Kunst dan ook. Vuile handen speelt zich af in 2030, in de nabije toekomst dus. Geen futuristische toestanden, behalve dat de klimaatcrisis is verhevigd en de discussie op scherp staat.
Hoofdpersonen zijn de 15-jarige Achim en zijn zusje Leila, die in een rolstoel zit en veel hulp nodig heeft. Hun moeder kan het niet meer aan en vertrekt samen met haar zoon naar een ecologische woongemeenschap. Daar raakt Achim onder invloed van fanatieke klimaatactivisten die steeds verder gaan in hun acties en geweld niet lijken te schuwen. Leila krijgt juist iets meer zelfstandigheid terug nu ze alleen nog met haar vader woont, van wie ze de zorg als minder verstikkend ervaart. Leila is slim en scherp en krijgt door dat er iets niet in de haak is met het veranderende gedrag van haar broer. Maar ze heeft er last van dat ze door de buitenwereld vaak niet voor volwaardig aangezien. “Veel mensen gaan ervan uit dat je geestelijk gestoord bent als je lijf het niet goed doet.”
Kunst laat mooi zien hoe een liefdevol en betrokken gezin klem komt te zitten, juist door de zorg voor elkaar. En hoe een ongeduldige puber vanuit zijn idealen en bezorgdheid om de wereld kan doorslaan en radicaliseren. Het ligt allemaal erg dicht bij de realiteit en dat maakt het beklemmend. De laastste hoofstukken zijn adembenemend en vooral het einde is opzienbarend. Kunst heeft al eerder laten zien dat hij een compromisloze schrijver durft te zijn en hier gaat hij nog een stapje verder.
Dilemma’s, keuzes en levenservaringen zijn samengeperst in een explosief verhaal waar meer dan genoeg in zit om over na te praten. Dat is nodig ook, want een beetje nazorg bij dit boek kan geen kwaad.
