Benny Lindelauf verraste met Negen Open Armen. Het verhaal van drie zusjes en hun familie in het zuiden van Limburg van de jaren dertig die in een huis komen te wonen waarin je ‘negen keer met open armen kan gaan staan’, zo groot is het. De Hemel van Heivisj is het zelfstandig lezen te vervolg waarin de eerste oorlogsjaren worden beschreven.
Het verhaal wordt verteld vanuit de oudste van de drie, Fing, die haar droom om door te mogen leren voor onderwijzeres in duigen ziet vallen en gewoon aan het werk moet. Ze wordt bediende in het gezin van de Sigarenkeizer, waar ze het speelkameraadje wordt van Liesl, het onbetrouwbare nichtje van de Pruusin, de vrouw des huizes. De Pruuse zijn de Duitsers en de Judde, de joden. Het is even wennen aan het Limburgse taaltje dat Lindelauf hanteert maar hij doet het zo logisch en consequent dat het zelfs voor de recensent met Friese wortels geen enkel probleem is en de woordenlijst feitelijk overbodig. Het dialect geeft een volstrekt eigen sfeer aan het verhaal. In combinatie met de prachtig gecomponeerde zinnen, zoals wanneer de Pruuse binnenvallen. ‘Toen het uiteindelijk oorlog werd was het alsof de tijd aan een slap touw had vastgezeten en nu met een gonzende ruk strakgetrokken werd.’
De oorlog heeft een grote invloed op het dagelijks leven van Fing en haar zussen. De vader en broers worden weggevoerd en ineens zijn de onderlinge verhoudingen niet meer duidelijk. De jongen op wie Fing verkikkerd is, sluit zich aan bij de NSB (de zwartjassen) en dat zorgt voor verwarring en verwijdering tussen de zusjes. Wie deugt er nog en wie niet en wie kun je vertrouwen? Hoor je automatisch bij de goeden door je afkomst? Volgens een van de nonnen op school komen we allemaal van Gods bakplaat maar zijn de katholieken de mooiste koekjes, de protestanten een stuk minder en zijn de joden feitelijk mislukt.
Net als in Negen open armen is er een belangrijke rol in het verhaal weggelegd voor Oma Mei, die de boel bij elkaar houdt. Moeder is immers overleden en vader is een dromer. Oma Mei is streng maar ook onverwoestbaar en een baken van hoop. ‘Haar hele leven lang had onze grootmoeder het leven als een lastige peuter behandeld.’ Als Oma Mei na het afvoeren van de mannen in apathie vervalt, zijn de zusjes op zichzelf aangwezen. Er ontwikkelt zich een broeierig en spannend verhaal waarin ieder zijn eigen weg lijkt te gaan, maar er toch een gezamenlijk eindpunt is.
De Hemel van Heivisj is een overrompelende leeservaring. Ik werd in het boek meegezogen en kon het moeilijk weggen. Het is te lezen als een volksverhaal met bijzondere personages en tegelijkertijd is het een gelaagde roman met schitterende dialogen en fijnzinnige taal. Als er al een puntje van kritiek is, is het de titel die verwijst naar de rol die een mijnpaard speelt. Iets teveel symboliek naar mijn smaak. Lindelauf is een groots verteller die zich met deze sfeervolle roman definitief vestigt in de top van de Nederlandse jeugdliteratuur. Dit boek verdient een groot publiek.
De hemel van Heivisj
Benny Lindelauf