close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
10+

Probeer eens wat minder broer te zijn

De verhouding tussen broers is een rode draad in het werk van Bart Moeyaert. Wat wil je ook, als je zelf uit een gezin van zeven zoons komt. In De Melkweg zijn het Oskar en zijn oudere broer Bossie die dromen over de terugkeer van hun moeder. Mama is een tijdje in het buitenland om, volgens hun vader, ‘haar hart en haar hoofd op te ruimen’. Of ‘de wirwar’, zoals Oskar het noemt.

Oskar en zijn oudere broer Bossie zitten met hun vriendin Geesje op een muurtje bij een werkplaats in oud ijzer te niksen. Ze kijken uit op een straat die De Melkweg heet. Een metafoor voor een plek waar ogenschijnlijk niets gebeurt en tegelijkertijd enorm veel aan de hand is. Een stilteplek vol verwachting. De drie zien dagelijks een oude mevrouw met haar nog oudere teckel langslopen. Het bejaarde besje krijgt als bijnaam Nancy, naar Nancy Sinatra, van wie moeder van de beide jongens zo’n fan is (‘ze zingt over iets met laarzen’).

Zoals in de meeste boeken van Bart Moeyaert, gebeurt er verder niet bar veel. De jongens hangen rond, vinden meisjes leuk en gaan met elkaar om zoals alleen broers dat kunnen. Ze begrijpen elkaar zonder woorden en delen dezelfde dromen en verlangens. Tegelijkertijd weten ze feilloos de zwakke plekken van de ander en ervaren ze elkaars aanwezigheid regelmatig als beklemmend. ‘Als ik op de fiets zit, spring jij achterop. Als ik ergens heen ga, kom je me achterna’, zegt Bossie. Oskar antwoordt dat dat is wat broers doen waarop Bossies reactie is: ‘Probeer eens wat minder broer te zijn dan’.

Weergaloos zijn de passsages waarin de broers fantaseren over de terugkeer van hun moeder. Mama heeft haar lichtblauwe koffer bij de deurgezet, Oskar struikelt erover maar zijn moeder vangt hem op. ‘Haar lach was een watervalletje – ik dook er zo onder’. Ze bevragen elkaar in de rol van moeder over de vraag hoeveel ze hen gemist heeft. ‘Natuurlijk niet elke seconde, maar wel bijna’ en ‘Ik heb je bijna evenveel gemist als Oskar’. Antwoorden met een lading die de lucht zo dik maakt dat er nauwelijks nog ruimte is om adem te halen.

In zijn bekende sobere stijl zet Moeyaert opnieuw fascinerende, dromerige personages neer die elkaar aftasten en voor wie hun binnenwereld voor zowel hen zelf als de lezer onbestemd en raadselachtig blijft. Boeiende literatuur waarin geen woord op de verkeerde plaats staat en dat stempels als ‘vakmanschap’ en ‘degelijk’ verdient. Dat kan als een dodelijke kwalificatie worden opgevat maar zo is het niet bedoeld, het is eerder een aansporing. Bij het lezen van het stilistisch prachtige proza in De Melkweg bekruipt me het gevoel: ‘maar dit ken ik al’. De Melkweg is een aanvulling maar ook deels een herhaling van zetten en in die zin niet echt verrassend. Het wachten is op die roman van Moeyaert waarin hij buiten deze lijnen gaat, waarin het voortdurend pruttelende vlammetje ontploft tot een gedenkwaardige steekvlam.

Ach, is het niet een geruststellende gedachte dat zo’n goede schrijver nog niet op zijn hoogtepunt is?

Titel Boek:

De melkweg

Auteur:

Bart Moeyaert

Kaft:
Tags : broerjeugdboekLiefde en vriendschap