Het onvergetelijke verhaal van Reinaert de vos – een hervertelling op rijm – van Maria van Donkelaar & Martine van Rooijen. Illustraties: Wendy Panders, Gottmer, 6+
Voor in het boek worden de personages voorgesteld, die voor nieuwe lezers nog niet bekend zullen zijn. Koning Nobel, Isengrim de wolf, Bruun de beer, Grimbeert de das, Cuwaert de haas en zo nog een aantal. Hun verhouding tot Reinaert de Vos staat er bij vermeld. Hij wordt door Grimbeert ‘zijn grappige oom genoemd’ terwijl Cuwaert een angsthaas is, ‘want voor Reinaert ben ik best bang’.
Een handige inleiding bij de zoveelste bewerking van dit Middeleeuwse dierenepos dat maar tot de verbeelding blijft bespreken. In de Nederlandse jeugdliteratuur verschenen relatief recent De schelmenstreken van Reinaert de Vos van Koos Meinderts, dat net als deze nieuwe uitgave dichtbij het origineel blijft. Dan is er ook nog Verhalen voor de vossebroertjes, waarin Lida Dijkstra op magistrale wijze fantaseert over het leven van de zoons van Reinaert.
Op het omslag Boven in een groene linde zat een moddervette haan poseerde ook al een vos. In het boek het met een gouden griffel bekroonde boek uit 2008 (her)vertelden Maria van Donkelaar en Martine van Rooijen 75 dierenfabels op rijm. Nu pikken ze er eentje uit, dat ze het Het onvergetelijke verhaal van Reinaert de Vos noemen. Ze hanteren een ander rijmschema dan in het origineel waarin twee opvolgende regels rijmden. Hier is ABCB dat over het algemeen fijn voorleest.
Zoals gezegd blijven Van Donkelaar en Van Rooijen dicht bij het verhaal waarin er tijdens een tribunaal in het bos een vonnis wordt uitgesproken over de sluwe schurk. ‘Er moet snel een rechtszaak komen, ‘meende de ministerraad / zodat Vos gestraft kan worden / voor zijn gruwelijke daad.’ Het oordeel is eensgezind: ‘Dood moet die vos, als u hem vergeeft, dan komt er nooit meer vrede in het bos.’ Het draait er vervolgens vooral om wie ervoor zorgt dat Reinaert zijn straf daadwerkelijk ondergaat. De vos weet het een na het andere dier in de uren te leggen met valse voorstellen en verzinsels, waarin verleidelijk voedsel de trigger is.
Het is een vrolijke en dynamische hervertelling, waarin de makers niet op de knieën gaan zitten, getuige strofen als ‘diepe treurnis en misere’ en ‘dit is uiterst crimineel’. De rijm is logisch en laagdrempelig en op zijn best als het schmierend wordt. Zoals waneer de testikel vande pastoor te grazen wordt genomen door een kat: ‘Oei, daar gaat mijn liefdesleven riep Julocke van verdriet /daar moest Reinaert zo om lachen / dat hij harde scheten liet.’ Soms is er een missertje: ontstaan laten rijmen op staan, is niet fraai.
Het absolute hoogtepunt van dit boek is nog niet genoemd: de illustraties van Wendy Panders. Deze satirische fabel lijkt voor haar gemaakt. Het verhaal is humoristisch, vilein en kent veel overdrijving en ontreddering, dat past Panders als een jas. In een graphic novel-stijl volgt ze verhaal en vult aan, geeft geestig commentaar, en maakt beeldend wat er gebeurt, zonder dat het een herhaling van zetten is. Die combinatie van tekst en beeld pakt sterk uit.
