‘Een regenboog in mijn kast’ van Dolf Verroen met illustraties van Charlotte Dematons, uitgeverij Leopold, 10+ 114 blz., 15,99 euro
(foto Marco Keyzer/ LC-DVHN))
Zijn nieuwe kinderboek ‘Een regenboog in mijn kast’ gaat over de dertienjarige Jasper die zijn ouders heeft verteld dat hij op jongens valt. Dof Verroen (95) is bezorgd over de toekomst van queer jongeren. “Het is een levensgevaarlijke tijd, maar ik ben zelf te oud om bang te zijn.”
Dolf Verroen (95) serveert broodjes en koffie in zijn huis in Sint-Nicolaasga terwijl hij op zichzelf moppert: “Gerard kan dit allemaal veel beter, maar je moet het er maar mee doen.” Gerard is zijn echtgenoot, met wie hij al meer dan veertig jaar samenwoont. Ze zijn voor het eerst langere tijd uit elkaar omdat Gerard in het UMC in Groningen wordt behandeld voor een bacteriële infectie aan zijn heup.
In zijn hele leven heeft Dolf Verroen nog nooit zoveel artsen gezien als in de afgelopen maanden. Vorig jaar werd er een agressieve vorm van blaaskanker bij de schrijver geconstateerd waarna in september in het ziekenhuis van Sneek zijn blaas werd verwijderd. Inmiddels is hij lichamelijk redelijk hersteld en gewend aan het leven met een stoma, maar er is wel veel veranderd, vindt hij zelf. “Ik kan me veel slechter concentreren. Het luk me nog niet om een boek te lezen en een krantenartikel moet ik vaak twee keer doornemen. Dat gaat vast wel weer over. Het ergste is de afhankelijkheid. Ik vind het verschrikkelijk dat ik niet meer alles zelf kan en hulp nodig heb.”
Tweede carrière
Verroen rondde net voor de kankerdiagnose zijn nieuwe kinderboek af dat nu in de boekhandel ligt. ‘Een regenboog in mijn kast’ gaat over de homoseksuele Jasper die van zijn oma een regenboogriem krijgt die hij kan gaan dragen als hij eraan toe is. Het boek sluit aan bij de meest recente boeken in het omvangrijke oeuvre van de schrijver die bijna zeventig jaar geleden debuteerde. Verroen was een van de grondleggers van het zogenaamde geëmancipeerde kinderboek, dat in de jaren zeventig zijn opmars maakte. Daarin werden de vaste rolpatronen doorbroken en kregen volwassenen het veel meer voor de kiezen. Hij werd in die tijd driemaal bekroond met een zilveren griffel waarna een periode van relatieve stilte intrad. Die werd in 2016 doorbroken toen hij op zijn 86e werd gevraagd het Kinderboekenweekgeschenk te schrijven. Het autobiografische kleinood ‘Oorlog en vriendschap’, over zijn kindertijd in de Tweede Wereldoorlog, werd goed ontvangen en luidde een tweede carrière in van een schrijver die nooit gestopt was. Twee van zijn boeken (Droomopa en Niemand ziet het) werden opnieuw bekroond met een zilveren griffel. Zijn werk is door de jaren heen persoonlijker geworden en dat geldt zeker ook voor zijn nieuwe boek. “Al gaan al mijn boeken eigenlijk over mezelf”, aldus Verroen.
De rode draad in zijn nieuwe boek is het gegeven dat de ouders van de dertienjarige Jasper hun zoon de tijd en ruimte geven om met zijn homoseksualiteit naar buiten te treden. Verroen: “Het gezin is voor Jasper een eiland waar hij zich veilig kan voelen. Dat hij zelf kan beslissen wanneer hij open over zijn homoseksualiteit wil zijn, vind ik heel goed. Ouders moeten met hun kinderen verbonden zijn maar de verantwoordelijkheid over geven, met hen zelf erachter als veilige bakens. Je moet kinderen in zelfstandigheid opvoeden en ze niet klein houden.”
De werktitel van het boek was Liefdesvriend. Een van zijn grootmoeders zegt tegen Jasper dat hij op zoek moet gaan naar een liefdesvriend. “Die uitspraak is voor mij de spil van het boek. Zijn oma gunt Jasper op termijn een hechte relatie en niet zomaar iemand. Dat is mooi want een relatie moet volgens mij diepgeworteld zijn, of klinkt dat overdreven? Wat ik bedoel is dat je met je partner een verbinding hebt die je met niemand anders kan hebben. Gerard en ik hebben dat in al die jaren opgebouwd, we houden elkaar vast, wat er ook gebeurt.”
Levensgevaarlijke tijd
Het boek kreeg de titel Een regenboog in mijn kast en dat maakt volgens Verroen direct duidelijk maakt waar over gaat. “Alles wat met homoseksualiteit te maken heeft leek glorieus goed te gaan, maar we komen nu vast te zitten in de modder. Ik sprak laatst een vriendinnenstel van in de 80 die al heel lang samen zijn. Ze vertelden me echt bang te zijn voor wat hen te wachten staat nu de wereld zo verandert. Zelf wil ik niet meer bang zijn, ik ben te oud om bang te zijn. Het gaat mij om jonge mensen en voor hen ben ik erg bezorgd. Het is een levensgevaarlijke tijd. Jaren geleden schreef ik een radiocolumn waarin ik stelde dat het concentratiekamp dichterbij is dan je denkt. Dat klinkt misschien heftig, maar dat vind ik helemaal niet. Kijk maar naar wat er nu in Hongarije, Rusland en China gebeurt. Daar worden homo’s opgesloten en moeten ze onderduiken. Het kan ook hier zomaar weer omslaan, daar ben ik van overtuigd. Mensen zijn van nature geneigd om alles wat anders is te veroordelen”
De binnenkant van kinderen
Verroen noemt zijn nieuwe boek ‘een familieroman in het klein’. Hij zet een paar gezinnen neer die van elkaar verschillen en waarin meerdere maatschappelijke componenten naar voren komen. Zijn vader is chirurg en is opgegroeid in een traditioneel milieu, de grootouders van Jasper doen alsof er de laatste decennia niks is veranderd. Zijn moeder heeft haar carrière opgeofferd voor het gezin, tot ergernis van haar eigen moeder, die bewust ongehuwd is gebleven. Een van zijn vrienden komt uit een orthodoxchristelijk gezin, van een ander is de vader verstrikt geraakt in complottheorieën. Een klasgenoot worstelt tot afgrijzen van zijn eigen moeder met de vraag of hij een jongen of een meisje is. “Het is een overzicht van wat er kan gebeuren met en tussen mensen. Ik heb geprobeerd alle personages in hun waarde te laten al voel ik me met de een meer verwant dan met de ander.” Verroen zegt te hopen dat ook volwassenen het boek gaan lezen omdat ze het inzicht kan geven over de relatie tussen kinderen en grote mensen. “Ik hoop dat ik iets heb geschreven dat zin heeft en dat iets kan bijdragen.”
Hij heeft nog genoeg plannen voor nieuwe boeken maar kan zich momenteel niet goed genoeg concentreren; en er is nog iets anders. “Ik merk dat door mijn leeftijd de afstand tot kinderen erg groot aan het worden is, zeker omdat de wereld zo snel verandert. Ik zit niet op TikTok en ik ben geen auteur zoals Carry Slee die dat allemaal in een verhaal verwerkt. Ik schrijf over de binnenkant van kinderen.” Zoals hij er nu over denkt, heeft Verroen het thema homoseksualiteit afgerond. “In dit boek heb ik me helemaal uitgesproken en ik moet mezelf niet gaan herhalen.”
(dit artikel stond op 11 juni 2024 in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden)
