‘Tijdfixers’ van David Morosonitto, vertaling Pieter van der Drift en Manon Smits, Pelckmans, 12+
Het lezen van Tijdfixers begint met een belangrijke keuze. Het boek is chronologisch te lezen maar het is ook mogelijk om heen en weer te springen in de tijd, volgens een hoofdstukschema. Er wordt niet uitgelegd wat dat betekent, het wordt je voorgelegd.
Ik koos voor de chronologie, maar vroeg me tijdens het lezen voortdurend af hoe het verhaal tot me was gekomen op die andere manier. De gedachte dat ik dat misschien beter had kunnen doen, verstoorde toch eeen beetje het plezier. Laat de auteur die keuze vooral zelf maken en de lezer er niet mee opzadelen, dacht ik. Tot het boek uit was en ik besefte hoe slim en passend het is om in een boek over het verstoren van de tijd, dit alternatief aan te bieden. Het is knap gedaan, want het is bijna niet voor te stellen dat deze complexe vertelling op een andere manier ook te volgen is. En de lezer zal nooit weten hoe de andere keuze uitpakt, omdat hij dat niet meer onbevangen kan toetsen. Interessant, maar ook een beetje irritant dus.
Het verhaal gaat over een geplande bomaanslag op een middelbare school in Bologna waarbij twee schoolgenoten betrokken raken die in karakter en leefomstandigheden mijlenver van elkaar afstaan. Een verlegen jongen uit een modaal gezin en een jongen uit een rijk milieu van wie het leven over de kop gaat als zijn vader wordt gearresteerd voor seksueel grensoverschrijdend gedrag met jonge meisjes (waaronder zijn vriendin) en zijn moeder aan de drank raakt. Ze trekken uiteindelijk tegen wil en dank samen op. De tijdfixer uit de titel heet Mirella en is in staat om terug naar het verleden te gaan en iets te veranderen waardoor de loop van de gebeurtenissen verandert. Hierdoor kunnen rampen (kapingen, botsingen, aanslagen etc.) worden voorkomen.
Buddy Tegenbosch gebruikte hetzelfde principe in zijn bekroonde jeugdroman Jimi Fender Johnson, waarbij het om de aanslagen op de Twin Towers gaat. Ook Dirk Weber paste het toe in Welkom thuis, chrononauten. Er zijn veel vergelijkingen tussen de boeken, bijvoorbeeld het beperkte aantal pogingen dat een tijdfixer kan doen omdat hij of zij er zwak van wordt.
Uiteindelijk gaat het in Tijdfixers om (het voorkomen van) de aanslag, en dat is voor zowel de betrokkenen als de lezer een ingewikelde kwestie die volle concentratie vereist. Er gaat van alles mis en de plot is een rollercoaster van formaat waarbij je soms even terug moet lezen om het te vatten.
Morosinotto heeft in korte tijd een behoorlijk oeuvre van avontuurlijke kinderboeken op zijn naam gezet die meestal historisch van aard zijn. Dit hedendaagse boek met een futuristisch sausje is een gedurfd experiment. Het boek lijkt te hebben ingeboet aan kwaliteit en spanning door de dubbele opzet. De leidende vraag: ‘Wat zou jij doen als je de tijd kon beïnvloeden’ komt niet uit de verf want er is nauwelijks een ethisch dilemma. Natuurlijk wil iedereen zoveel mogelijk ellende voorkomen en de tijdfixers zorgen niet voor noemenswaardige schade.
Misschien over een jaartje nog eens herlezen dan voor de andere optie kiezen.
